Tội phạm hoàn thành là một trong những giai đoạn thực hiện tội phạm. Việc xác định đúng thời hạn đúng thời điểm tội phạm hoàn thành đóng vai trò quan trọng định tội danh và hình phạt. Vậy, tội phạm hoàn thành là gì? Thời điểm hoàn thành tội phạm là khi nào?… Trong bài viết này Tổng Đài Pháp Luật sẽ cung cấp đến các bạn những kiến thức pháp lý cơ bản nhất về các vấn đề liên quan đến tội phạm hoàn thành. Mọi vướng mắc của các bạn về vấn đề trên, vui lòng liên hệ trực tiếp đến với chúng tôi qua hotline 1900.6174 để được luật sư tư vấn trực tiếp!
Tội phạm hoàn thành là gì? Dấu hiệu pháp lý tội phạm hoàn thành
>> Tội phạm hoàn thành là gì? Gọi ngay 1900.6174
– Thế nào là tội phạm hoàn thành:
Tội phạm hoàn thành là một khái niệm pháp lý dùng để chỉ các trường hợp phạm tội đã hoàn thành về mặt pháp lý.
Như vậy việc xác định tội phạm hoàn thành hay chưa hoàn thành không phụ thuộc vào việc người phạm tội đã đạt được mục đích của mình hay chưa. Khi tội phạm hoàn thành có thể người phạm tội đã đạt được mục đích của mình nhưng cũng có thể người phạm tội chưa đạt được mục đích đó.
Tội phạm hoàn thành nghĩa là hoàn thành về mặt pháp lý, hành vi của người phạm tội lúc này đã thỏa mãn hết các dấu hiệu pháp lý của cấu thành tội phạm. Lúc này hành vi đã có đầy đủ những đặc điểm phản ánh bản chất nguy hiểm của tội phạm. Theo quy định thì tuỳ thuộc vào cấu thành tội phạm mà thời điểm tội phạm hoàn thành ở các tội khác nhau có thể sẽ có sự khác nhau.
Cấu thành tội phạm sẽ là khuôn mẫu pháp lý của từng tội phạm. Pháp luật đã quy định các dấu hiệu pháp lý khác nhau của từng cấu thành tội phạm khác nhau. Có những cấu thành tội phạm pháp luật quy định dấu hiệu hậu quả sẽ là dấu hiệu của tội phạm (cấu thành tội phạm vật chất) nhưng cũng có những cấu thành tội phạm pháp luật không quy định dấu hiệu về mặt hậu quả mà chỉ quy định dấu hiệu hành vi trong mặt khách quan (cấu thành tội phạm hình thức).
– Dấu hiệu pháp lý của tội phạm hoàn thành:
Trên cơ sở việc đối chiếu hành vi phạm với các quy định của pháp luật về dấu hiệu pháp lý của từng tội phạm, nếu thấy hành vi của người phạm tội thỏa mãn hết các dấu hiệu pháp lý của tội phạm thì có thể khẳng định được tội phạm đó là tội phạm hoàn thành. Các dấu hiệu cấu thành tội phạm bao gồm:
+ Dấu hiệu về mặt khách quan:
Mặt khách quan của tội phạm là mặt bên ngoài của sự xâm hại nguy hiểm đáng kể cho xã hội đến khách thể được bảo vệ bởi pháp luật hình sự, nghĩa là sự thể hiện cách xử sự có tính chất tội phạm trong thực tế khách quan. Mặt khách quan của tội phạm nói chung gồm hành vi nguy hiểm cho xã hội, hậu quả của tội phạm (nếu điều luật quy định) và mối quan hệ nhân quả giữa hành vi nguy hiểm và hậu quả của tội phạm.
+ Dấu hiệu về mặt chủ quan:
Mặt chủ quan của tội phạm là đặc điểm tâm lý bên trong của cách xử sự có tính chất tội phạm, xâm hại đến khách thể được pháp luật hình sự bảo vệ. Nghĩa là thái độ tâm lý của chủ thể được thể hiện dưới hình thức cố ý hoặc vô ý với hành vi nguy hiểm cho xã hội do mình thực hiện đối với hậu quả của hành vi đó.
Mặt chủ quan của tội phạm có mối quan hệ chặt chẽ với mặt khách quan về là một hiện tượng thống nhất, luôn gắn liền với nhau, không tồn tại độc lập và được biểu hiện qua ba yếu tố đó là lỗi, động cơ phạm tội và mục đích phạm tội. Trong đó lỗi sẽ là dấu hiệu quan trọng nhất, là nội dung cơ bản thể hiện mặt chủ quan của cấu thành tội phạm, không xác định được lỗi thì không thể cấu thành tội phạm.
+ Dấu hiệu về mặt chủ thể:
Chủ thể của tội phạm là người thực hiện hành vi gây nguy hiểm cho xã hội và có đủ các điều kiện bị truy cứu trách nhiệm hình sự bao gồm: có năng lực trách nhiệm hình sự và trong độ tuổi chịu trách nhiệm hình sự.
+ Dấu hiệu về mặt khách thể:
Khách thể của tội phạm là những quan hệ xã hội được pháp luật hình sự bảo vệ tránh khỏi sự xâm hại có tính chất tội phạm nhưng bị tội phạm xâm hại và gây nên hoặc đe dọa gây nên thiệt hại đáng kể nhất định.
Tổng Đài Pháp Luật chuyên cung cấp dịch vụ pháp lý như: tư vấn luật hình sự, tư vấn luật dân sự, tư vấn luật đất đai,… Với đội ngũ luật sư, chuyên gia pháp lý am hiểu pháp luật và nhiều năm kinh nghiệm trong lĩnh vực pháp lý, tổng đài đã tư vấn và hỗ trợ thành công hàng nghìn vấn đề pháp lý trong thực tế. Mọi vướng mắc liên quan đến các vấn đề pháp lý, hãy gọi ngay đến 1900.6174 để được luật sư tư vấn miễn phí!
Ví dụ về tội phạm hoàn thành
Ví dụ: Cấu thành tội phạm của tội giết người được quy định tại Điều 123 Bộ luật hình sự 2015 phải là tổng hợp các dấu hiệu của cấu thành tội phạm.
Trong cấu thành tội phạm của tội giết người thì mặt khách quan có dấu hiệu hậu quả chết người và mặt chủ quan có dấu hiệu là lỗi cố ý giết người nghĩa là người phạm tội có thái độ mong muốn hoặc để mặc đối với hậu quả làm chết người.
Vì vậy nếu trên thực tế một người có hành vi cố ý gây thương tích dẫn đến hậu quả là chết người mà lỗi của người thực hiện hành vi đối với hậu quả chết người là vô ý. Nghĩa là lúc này thái độ của người đó không mong muốn và không để mặc cho hậu quả chết người xảy ra mà cho rằng hậu quả chết người không xảy ra hoặc không thấy trước hậu quả chết người xảy ra nhưng buộc phải thấy trước hậu quả đó thì lúc này mặc dù hành vi đã thực hiện có dấu hiệu hậu quả là làm chết người – dấu hiệu giống dấu hiệu của mặt khách quan của cấu thành tội phạm giết người nhưng cũng không thể xác định hành vi đó là trường hợp phạm tội giết người bởi vì hành vi đó chưa thỏa mãn dấu hiệu lỗi cố ý đối với hậu quả chết người. Do đó trong trường hợp này hành vi phạm tội sẽ được xác định là hành vi cố ý gây thương tích dẫn đến hậu quả chết người, vì hành vi đó thỏa mãn tất cả các dấu hiệu của cấu thành tội cố ý gây thương tích hoặc gây tổn hại cho sức khỏe của người khác được quy định tại khoản 3 Điều 134 Bộ luật hình sự 2015.
Ngược lại nếu trong trường hợp một người đã thực hiện hành vi cố ý gây thương tích cho nạn nhân nhưng thái độ và tâm lý của người đó lại mong muốn cho hậu quả chết người xảy ra nghĩa là người phạm tội có lỗi cố ý trong việc giết người thì lúc này mặc dù hành vi phạm tội có dấu hiệu là gây gây thương tích – dấu hiệu giống dấu hiệu của mặt khách quan trong cấu thành tội phạm của tội cố ý gây thương tích hoặc gây tổn hại cho sức khỏe người khác được quy định tại Điều 134 Bộ luật hình sự 2015 nhưng không thể kết luận người đó phạm tội cố ý gây thương tích hoặc gây tổn hại cho sức khỏe người khác mà lúc này lại phải xác định người đó phạm tội giết người chưa đạt vì hành vi đó đã thỏa mãn các dấu hiệu của cấu thành tội giết người chưa đạt được quy định tại Điều 123, Điều 15 Bộ luật hình sự 2015.
Cách hiểu đúng về tội phạm hoàn thành
Chị Nguyệt (Hải Phòng) có câu hỏi:
“Thưa Luật sư, tôi có vấn đề thắc mắc cần được tư vấn như sau:
Em trai tôi là em Khánh 25 tuổi, vừa qua do thiếu nợ, cần tiền nên em tôi có mang theo dao và các vũ khí khác đến tiệm vàng của ông Hải với ý định cướp tiền vàng. Tuy nhiên khi em tôi vừa đến tiệm vàng đã dùng dao để uy hiếp nhân viên bắt giao tiền và vàng thì lúc này em tôi liền bị lực lượng công an bắt giữ. Khi đó, em tôi chưa chiếm đoạt được bất kỳ tài sản nào từ tiệm vàng của ông Hải. Hiện em tôi đang bị tạm giữ và điều tra về tội cướp tài sản. Tuy nhiên theo tôi, em tôi chưa đạt được mục đích của mình là cướp tài sản nên lúc này em tôi sẽ không bị truy cứu trách nhiệm hình sự.
Vậy Luật sư cho tôi hỏi em tôi chưa chiếm đoạt được tài sản nào thì liệu có phải chịu trách nhiệm hình sự hay không? Hành vi phạm tội của em trai tôi trong trường hợp trên đã hoàn thành hay chưa? Mong luật sư có thể sớm giải đáp cho tôi vấn đề trên, tôi xin chân thành cảm ơn!”
>> Hiểu rõ hơn tội phạm được coi là hoàn thành trong những trường hợp nào, gọi ngay 1900.6174
Trả lời:
Chào chị Nguyệt! Cảm ơn chị đã tin tưởng và gửi những câu hỏi của mình đến với Tổng Đài Pháp Luật! Dựa trên những quy định của pháp luật hiện hành cũng như những thông tin mà chị cung cấp, chúng tôi xin được đưa ra câu trả lời cụ thể cho vấn đề của chị như sau:
Trong thực tiễn khi xác định trường hợp phạm tội đã hoàn thành hay chưa thì chỉ cần kiểm tra xem hành vi phạm tội đó đã thỏa mãn các dấu hiệu của cấu thành tội phạm hay chưa.
Trường hợp phạm tội là hoàn thành nếu hành vi phạm tội đó đã thỏa mãn hết tát cả các dấu hiệu của cấu thành tội phạm, ngược lại sẽ là tội phạm chưa hoàn thành nếu hành vi phạm tội đó chưa thỏa mãn hết các dấu hiệu của cấu thành tội phạm.
Cần hiểu khái niệm hoàn thành ở đây nghĩa là “hoàn thành” về mặt pháp lý vì hành vi đã thỏa mãn tất cả các dấu hiệu pháp lý của tội phạm. Đặc điểm “hoàn thành” ở đây sẽ không gắn với mục đích phạm tội của người phạm tội. Tội phạm khi đã hoàn thành về mặt pháp lý thì có thể dừng lại không xảy ra nữa trong thực tế nhưng cũng có thể là vẫn còn tiếp tục xảy ra. Ngược lại tội phạm tuy đã dừng lại nhưng có thể chưa hoàn thành vì thực tế chưa thỏa mãn hết các dấu hiệu của cấu thành tội phạm.
Khái niệm tội phạm hoàn thành theo quy định sẽ không dùng để chỉ thời điểm người phạm tội đạt được mục đích của mình. Vì vậy tội phạm hoàn thành có thể người phạm tội đã đạt được mục đích của mình nhưng cũng có thể là chưa đạt được mục đích đó. Với quan niệm về tội phạm hoàn thành như vậy pháp luật hình sự Việt Nam khẳng định thời điểm tội phạm hoàn thành sẽ không phụ thuộc vào việc người phạm tội đã đạt được mục đích của mình hay chưa.
Quay trở lại với thắc mắc của chị Nguyệt bên trên, có thể thấy cướp tài sản có câu thành hình thức và được coi là hoàn thành từ thời điểm người phạm tội thực hiện một trong cách hành vi phạm tội được quy định tại Điều 168 Bộ luật Hình sự 2015, cụ thể:
– Người nào dùng vũ lực, đe dọa dùng vũ lực ngay tức khắc hoặc có hành vi khác làm cho người bị tấn công lâm vào tình trạng không thể chống cự được nhằm chiếm đoạt tài sản thì tùy vào tính chất mức độ nguy hiểm của hành vi mà người phạm tội có thể bị phạt tù từ 3 năm đến 20 năm hoặc có thể là tù chung thân.
– Người chuẩn bị phạm tội này thì bị phạt tù từ 1 năm đến 5 năm.
– Ngoài ra thì người phạm tội còn có thể bị phạt tiền từ 10 triệu đồng đến 100 triệu đồng, phạt quản chế, cấm cư trú từ 1 đến 5 năm hoặc tịch thu một phần hoặc toàn bộ tài sản.
Vì vậy theo quy định trên thì em trai chị trong trường hợp này đã dùng dao để uy hiếp nhân viên tiệm bàng bắt phải giao tài sản. Hành vi này thuộc trường hợp đe dọa dùng vũ lực làm cho người bị tấn công lâm vào tình trạng không thể chống cự được nhằm chiếm đoạt tài sản.
Hành vi vi phạm trên đã xâm phạm đồng thời đến hai khách thể được pháp luật tôn trọng và bảo vệ đó là xâm phạm đến nhân thân (trường hợp này là xâm phạm đến tính mạng, sức khỏe) và đồng thời xâm phạm đến quyền sở hữu tài sản của công dân. Hành vi trên được thực hiện với lỗi cố ý trực tiếp, em trai chị nhận thức được hành vi của mình là hành vi trái pháp luật, xâm phạm đến các quan hệ xã hội được pháp luật bảo vệ nhưng vẫn cố tình thực hiện.
Do đó hành vi này đã có đủ các dấu hiệu của tội cướp tài sản được quy định tại Điều 168 Bộ luật hình sự 2015 vì vậy em trai chị dù chưa đạt được mục đích của mình là cướp tài sản nhưng theo quy định em trai chị vẫn phải chịu trách nhiệm hình sự theo quy định của pháp luật.
Nếu chị còn bất cứ thắc mắc nào liên quan đến các trường hợp phạm tội được coi là hoàn thành, hãy nhấc máy và gọi ngay đến số điện thoại 1900.6174 để được luật sư tư vấn nhanh chóng!
Đặc điểm của tội phạm hoàn thành
>> Tội phạm hoàn thành có những đặc điểm gì? Liên hệ ngay 1900.6174
Tội phạm hoàn thành có các đặc điểm sau đây:
Thứ nhất: Tội phạm hoàn thành là hoàn thành về mặt pháp lý tức nghĩa là tội phạm đã thỏa mãn tất cả các dấu hiệu của cấu thành tội phạm được quy định trong Bộ luật hình sự 2015
Thứ hai: Thời điểm tội phạm hoàn thành sẽ không phụ thuộc vào việc người phạm tội đã đạt được mục đích của mình hay chưa. Khái niệm về tội phạm hoàn thành không được dùng để chỉ thời điểm người phạm tội đạt được mục đích của mình. Khi một tội phạm được coi là hoàn thành có thể người phạm tội đã đạt được mục đích của mình nhưng cũng có thể họ chưa đạt được mục đích đó.
Thứ ba: Tội phạm khi đã hoàn thành về mặt pháp lý, có thể cũng dừng lại không xảy ra nữa trong thực tế nhưng cũng có thể vẫn còn tiếp tục xảy ra.
Ngược lại, tội phạm tuy đã dừng lại nhưng có thể vẫn chưa hoàn thành vì hành vi phạm tội chưa thỏa mãn hết tất cả các dấu hiệu của cấu thành tội phạm.
Thời điểm tội phạm hoàn thành theo Bộ luật hình sự 2015
Anh Trung (Hải Dương) có câu hỏi:“Thưa Luật sư, tôi có vấn đề thắc mắc cần được Luật sư tư vấn như sau:
Hôm qua nhà tôi có bị kẻ trộm đột nhập vào nhà và lấy mất 200 triệu đồng tiền mặt cùng với 2 chỉ vàng. Ông Dũng là hàng xóm nhà tôi, từ trước đến nay nghiện ma túy, không có công ăn việc làm vì vậy khi nghĩ đến kẻ trộm thì ông Dũng là người tôi nghi ngờ đầu tiên. Do quá nôn nóng nên khi ông Dũng đi vắng tôi đã lẻn vào nhà ông để lục soát nhà cũng như để lấy bằng chứng. Khi đang khám xét nhà ông Dũng thì tôi bị ông phát hiện.
Vậy Luật sư cho tôi hỏi tôi chỉ khám xét nhà ông Dũng mà không gây hậu quả thiệt hại gì vậy hành vi của tôi lúc này có được coi là tội phạm hoàn thành hay không? Và liệu tôi có phải chịu trách nhiệm hình sự gì không?
Mong Luật sư có thể sớm tư vấn cho tôi, tôi xin chân thành cảm ơn!”
>> Tư vấn về thời điểm tội phạm hoàn thành, gọi ngay 1900.6174
Trả lời:
Chào anh Trung! Cảm ơn anh đã tin tưởng và gửi câu hỏi của mình đến với đội ngũ chúng tôi! Đối với những thắc mắc trên của anh, chúng tôi xin đưa ra lời lý giải cụ thể như sau:
Căn cứ vào đặc điểm cấu trúc của từng loại cấu thành tội phạm thì có thể xác định thời điểm tội phạm hoàn thành của các loại tội phạm, như sau:
– Đối với tội phạm có cấu thành tội phạm vật chất:
Cấu thành tội phạm vật chất là cấu thành tội phạm mà các dấu hiệu bắt buộc thuộc mặt khách quan của tội phạm sẽ bao gồm: hành vi phạm tội, hậu quả do hành vi phạm tội gây ra và mối quan hệ nhân quả giữa hành vi phạm tội với hậu quả do hành vi phạm tội gây ra.
Đối với các loại tội phạm có cấu thành vật chất thì tội phạm đó được coi là hoàn thành khi người phạm tội thực hiện hành vi phạm tội gây ra hậu quả phù hợp với hậu quả được nêu trong cấu thành tội phạm mà pháp luật quy định.
– Đối với tội phạm có cấu thành tội phạm hình thức:
Cấu thành tội phạm hình thức là cấu thành tội phạm có một dấu hiệu của mặt khách quan là hành vi gây nguy hiểm cho xã hội mà không có dấu hiệu hậu quả thiệt hại. Ở những tội phạm này, dấu hiệu hành vi khách quan có thể chỉ là một hành vi nhưng cũng có thể bao gồm nhiều hành vi khác nhau. Trong trường hợp dấu hiệu hành vi khách quan bao gồm nhiều hành vi khác nhau như vậy thì tội phạm được xác định là hoàn thành khi những hành vi này đều đã được thực hiện.
Đối với tội phạm có cấu thành tội phạm hình thức thì tội phạm sẽ được coi là hoàn thành kể từ thời điểm người phạm tội thực hiện hành vi vi phạm thỏa mãn dấu hiệu hành vi phạm tội được quy định tại các điều luật trong Phần các tội phạm của Bộ luật hình sự 2015.
– Đối với tội phạm có cấu thành tội phạm cắt xén:
Tội phạm có cấu thành tội phạm cắt xén được xác định là hoàn thành khi hành vi bất kì hoặc hoạt động của người phạm tội hướng tới thực hiện hành vi có tính gây thiệt hại được mô tả trong cấu thành tội phạm .
Đối với tội phạm có cấu thành tội phạm cắt xén thì chỉ có tội phạm hoàn thành vì khi người phạm tội thực hiện hành vi bất kỳ hướng tới hành vi được xác định thì hành vi của họ đã thỏa mãn tất cả các dấu hiệu của cấu thành tội phạm cắt xén.
Như vậy, quay trở lại với trường hợp của anh Trung ở trên có thể thấy, tại Điều 158 Bộ luật Hình sự 2015 có quy định về tội xâm phạm chỗ ở, cụ thể các dấu hiệu cấu thành loại tội phạm này sẽ bao gồm:
– Dấu hiệu về mặt khách quan:
Có hành vi khám xét trái pháp luật chỗ ở của người khác. Hành vi này được thể hiện qua việc lục soát chỗ ở các người khác khi không được sự đồng ý của người đó và không có lệnh khám xét của cơ quan có thẩm quyền.
Có hành vi đuổi trái pháp luật người khác khỏi nơi ở của họ. Được thể hiện qua hành vi dùng vũ lực hoặc dùng các thủ đoạn khác buộc nạn nhân phải rời bỏ nơi ở của họ trái với quy định của pháp luật.
Chiếm giữ chỗ ở của người khác hoặc gây cản trở trái pháp luật người đang ở hoặc người đang quản lý hợp pháp vào chỗ ở của họ.
Xâm nhập trái pháp luật chỗ ở của người khác
+ Dấu hiệu về mặt khách thể: Hành vi trên xâm phạm nghiêm trọng đến quyền bất khả xâm phạm về chỗ ở của công dân
+ Dấu hiệu về mặt chủ quan: Người phạm tội thực hiện hành vi vi phạm với lỗi cố ý trực tiếp
+ Dấu hiệu về mặt chủ thể: Chủ thể của loại tội phạm này là bất kỳ người nào có đủ năng lực trách nhiệm hình sự.
Đối với trường hợp này, có thể thấy, cấu thành tội phạm của tội xâm phạm chỗ ở của người khác theo quy định tại Điều 158 Bộ luật Hình sự 2015 chỉ mô tả các hành vi khách quan có tính gây thiệt hại như hành vi khám xét trái pháp luật chỗ ở của người khác, đuổi trái pháp luật người khác ra khỏi chỗ ở của họ,… mà không hề đề cập tới dấu hiệu hậu quả thiệt hại.
Vì vậy dựa theo những thông tin mà chúng tôi phân tích bên trên có thể thấy tội xâm phạm chỗ ở của người khác thuộc trường hợp tội phạm có cấu thành tội phạm hình thức. Vì vậy hành vi của anh Trung trong trường hợp này đã đáp ứng đủ các dấu hiệu để cấu thành tội phạm theo quy định tại Điều 158 Bộ Luật Hình sự 2015.
Do đó mặc dù không gây ra hậu quả thiệt hại gì nhưng anh vẫn bị truy cứu trách nhiệm hình sự về tội xâm phạm chỗ ở của người khác, anh có thể phải gánh chịu khung hình phạt cải tạo không giam giữ đến 2 năm hoặc phạt tù từ 3 tháng đến 2 năm theo quy định tại Khoản 1 Điều 158 Bộ luật Hình sự 2015, tùy vào tính chất, mức độ nguy hiểm của hành vi cũng như các tình tiết tăng nặng, giảm nhẹ khác.
Nếu anh còn bất cứ thắc mắc nào liên quan đến thời điểm tội phạm được xem là hoàn thành trong những trường hợp cụ thể, hãy nhấc máy và gọi ngay cho chúng tôi qua đường dây nóng 1900.6174 để được hỗ trợ nhanh chóng và chính xác nhất.
Một số lưu ý khi xác định thời điểm hoàn thành của tội phạm
Chị Mai (Lai Châu) có câu hỏi:
“Thưa Luật sư, tôi có vấn đề thắc mắc cần được tư vấn như sau:
Do hết tiền tiêu xài nên con trai tôi là cháu Kiên – 20 tuổi và bạn là cháu Hoàng – 21 tuổi có lên kế hoạch cùng nhau đi cướp tài sản. Cả hai đã tiến hành mua dụng cụ để thực hiện hành vi như dao, dây thừng, gậy… Theo kế hoạch thì vào lúc 22h Kiên và Hoàng sẽ cùng nhau núp trong lùm cây đợi người đi qua đường, sau đó Kiên có nhiệm vụ dùng dao uy hiếp còn Hoàng sẽ dùng dây thừng để trói nạn nhân lại sau đó cả hai cùng cướp tài sản. Tuy nhiên trên đường đi đến lùm cây để trốn thì con trai tôi và Hoàng bị công an phát hiện, sau đó cả hai đã khai nhận tất cả.
Vậy Luật sư cho tôi hỏi trong trường hợp này con trai tôi có bị truy cứu trách nhiệm hình sự hay không? Tôi phải dựa theo những lưu ý nào để có thể xác định hành vi phạm tội của con tôi là hoàn thành hay chưa?
Mong Luật sư có thể giải đáp cho tôi vấn đề trên, tôi xin chân thành cảm ơn!”
>> Tư vấn về các lưu ý khi xác định thời điểm tội phạm đã hoàn thành, gọi ngay 1900.6174
Trả lời:
Chào chị Mai! Cảm ơn chị đã gửi câu hỏi của mình đến với Tổng Đài Pháp Luật! Dựa trên những thông tin mà chị cung cấp, chúng tôi xin được đưa ra câu trả lời cho vấn đề của chị như sau:
Khi xác định thời điểm tội phạm hoàn thành hay chưa cần lưu ý:
– Phải căn cứ vào đặc điểm của từng loại tội phạm để xác định đó là loại tội phạm có cấu thành vật chất hay tội phạm có cấu thành hình thức.
– Căn cứ để xác định quyền phòng vệ chính đáng, có đồng phạm, áp dụng thời hiệu truy cứu trách nhiệm hình sự trong các quy định của Bộ luật hình sự năm 2015 không dựa trên cơ sở xác định tội phạm đã hoàn thành hay chưa mà sẽ dựa trên cơ sở xác định tội phạm đã kết thúc hay chưa.
Ngoài ra cũng cần lưu ý đến thời điểm hoàn thành tội phạm:
– Thời điểm hoàn thành của tội phạm trên thực tế có thể không trùng với mục đích của người phạm tội.
– Tội phạm kết thúc hoặc tội phạm tạm dừng không phải là tội phạm hoàn thành.
– Thực tiễn cho thấy có những trường hợp tội phạm chưa đạt nhưng đã hoàn thành.
Áp dụng vào trường hợp của chị Mai có thể thấy, con trai chị là cháu Kiên và bạn là cháu Hoàng trong trường hợp này mặc dù chưa thực hiện hành vi là dùng vũ lực nhằm chiếm đoạt tài sản của người khác tuy nhiên cả hai đã cùng nhau chuẩn bị kế hoạch phạm tội như bàn bạc, phân công trách nhiệm cho từng người, cả hai cùng nhau thăm dò và xác định địa điểm sẽ thực hiện việc phạm tội và cùng nhau chuẩn bị công cụ, phương tiện để phạm tội như dao, gậy, dây thừng.
Căn cứ theo quy định tại Điều 168 Bộ luật Hình sự 2015 thì có thể thấy lúc này cháu Kiên và cháu Hoàng chưa đủ các dấu hiệu để cấu thành tội cướp tài sản. Tuy nhiên lúc này người phạm tội là cháu Kiên và cháu Hoàn đã bắt đầu hành vi tạo ra những điều kiện cần thiết để thực hiện việc cướp tài sản nhưng không thực hiện được vì nguyên nhân ngoài ý muốn.
Vì vậy cháu Kiên và cháu Hoàng lúc này vẫn phải chịu trách nhiệm về hành vi của mình về tội cướp tài sản nhưng sẽ thuộc trường hợp chuẩn bị phạm tội, khung hình phạt mà Kiên và Hoàng phải gánh chịu là từ 1 năm đến 5 năm tù căn cứ theo quy định tại khoản 5 Điều 168 Bộ luật hình sự 2015, cụ thể:
“Người chuẩn bị phạm tội này, thì bị phạt tù từ 01 năm đến 05 năm.”
Vì vậy khi xác định thời điểm tội phạm trong trường hợp này là hoàn thành hay chưa chị cần lưu ý đến cấu thành tội phạm trong trường hợp này là cấu thành hình thức hay cấu thành tội phạm vật chất; xem xét các cấu thành tội phạm của tội cướp tài sản xem hành vi phạm tội của Kiên và Hoàng đã thỏa mãn các dấu hiệu theo quy định của pháp luật hay chưa, thời điểm chấm dứt việc phạm tội là khi nào…
Nếu chị còn bất cứ thắc mắc nào liên quan đến cách xác định thời điểm tội phạm hoàn thành, hãy nhấc máy và liên hệ ngay cho chúng tôi qua số hotline 1900.6174 để được nhanh chóng tư vấn và hỗ trợ.
Phân biệt tội phạm hoàn thành và tội phạm kết thúc
Anh Nghĩa (Nghệ An) có câu hỏi:“Thưa Luật sư, tôi có vấn đề thắc mắc cần được tư vấn như sau:
Vợ tôi là chị Hải và bà Loan có mâu thuẫn từ trước, gần đây bà Loan thường xuyên chửi bới, xúc phạm vợ tôi, do tức giận nên vợ tôi có lên kế hoạch muốn giết bà Loan. Hai hôm trước vợ tôi có sang nhà bà Loan chơi sau đó lén đổ một ít thuốc trừ sâu vào cốc nước mà bà Loan đang uống. Sau khi uống xong cốc nước có thuốc trừ sâu, bà Loan có biểu hiện của ngộ độc như buồn nôn, chảy nhiều nước bọt, đồng tử mắt co lại… thấy thế vợ tôi tưởng bà Loan đã chết nên liền bỏ về nhà. Tuy nhiên sau đó bà Loan không chết do được hàng xóm đưa đi cấp cứu kịp thời. Hiện vợ tôi đang bị cơ quan công an tạm giữ để điều tra.
Vậy Luật sư cho tôi hỏi việc vợ tôi có ý định giết bà Loan nhưng bà Loan chưa chết thì hành vi phạm tội của vợ tôi được coi là tội phạm đã hoàn thành hay chỉ là tội phạm kết thúc?
Mong Luật sư có thể sớm tư vấn cho tôi về vấn đề trên, tôi xin chân thành cảm ơn!”
>> Tội phạm hoàn thành và tội phạm kết thúc có điểm gì khác nhau? Gọi ngay 1900.6174
Trả lời:
Chào anh Nghĩa! Cảm ơn anh đã gửi những thắc mắc của mình đến Tổng Đài Pháp Luật! Qua quá trình xem xét, cũng như tìm hiểu những quy định của pháp luật hiện hành, chúng tôi xin được đưa ra câu trả lời cụ thể cho vấn đề của anh như sau:
Tội phạm hoàn thành và tội phạm kết thúc được phân biệt với nhau qua thời điểm.
Thời điểm tội phạm hoàn thành là thời điểm dùng để đánh giá về mặt pháp lý nghĩa là lúc này hành vi phạm tội đã thỏa mãn đầy đủ các dấu hiệu được mô tả trong cấu thành tội phạm theo Bộ luật hình sự 2015 quy định đối với từng tội danh. Thời điểm phạm tội hoàn thành không phụ thuộc vào việc người phạm tội đã đạt được mục đích của mình hay chưa.
Còn thời điểm tội phạm kết thúc là thời điểm dùng để đánh giá về mặt thực tế. Tội phạm kết thúc nghĩa là thời điểm hành vi phạm tội đã thực sự đã chấm dứt. Ở đây cũng cần phân biệt giữa trường hợp thực sự chấm dứt với trường hợp tạm dừng lại nghĩa là trường hợp hành vi phạm tội chỉ tạm gián đoạn để tiếp tục xảy ra như ở trường hợp phạm tội liên tục. Tội phạm kết thúc có thể xảy ra trong các trường hợp như người phạm tội đã thỏa mãn được mục đích nên dừng việc thực hiện hành vi phạm tội; khi người phạm tội bị ngăn cản không thể tiếp tục thực hiện hành vi phạm tội và khi người phạm tội tự y dừng việc phạm tội.
Hai thời điểm của tội phạm hoàn thành và tội phạm kết thúc có sự khác nhau về tính chất nên trên thực tế thì về hình thức có thể trùng nhau hoặc không trùng nhau. Hành vi phạm tội có thể kết thúc khi tội phạm chưa hoàn thành, ngược lại tội phạm tuy đã được coi là đã hoàn thành nhưng vẫn có thể chưa kết thúc.
Việc phân biệt tội phạm hoàn thành và tội phạm kết thúc có ý nghĩa quan trọng khi áp dụng chế định đồng phạm quy định tại Điều 17 Bộ luật hình sự 2015, chế định phòng vệ chính đáng quy định tại Điều 22 Bộ luật hình sự năm 2015 và khi áp dụng những quy định về thời hiệu truy cứu trách nhiệm hình sự tại Điều 27 Bộ luật hình sự 2015. Việc áp dụng những chế định và những quy định này sẽ dựa vào thời điểm tội phạm kết thúc chứ không phụ thuộc vào thời điểm tội phạm được coi là đã hoàn thành hay chưa.
Dựa vào những phân tích của chúng tôi ở trên áp dụng vào trường hợp của anh Nghĩa, như anh trình bày thì vợ anh là chị Hải, do mâu thuẫn nên đã lên kế hoạch và thực hiện hành vi giết bà Loan. Trong cấu thành tội phạm của tội giết người tại Điều 123 Bộ luật hình sự 2015 có quy định về hậu quả của tội phạm là làm người khác chết (tức là chấm dứt sự sống cả người khác). Tuy nhiên ý định giết bà Loan của chị Hải lúc này không đạt được do bà Loan đã được hàng xóm kịp thời đưa đi cấp cứu.
Vì vậy có thể thấy trường hợp này thời điểm tội phạm kết thúc xảy ra trước thời điểm tội phạm hoàn thành. Nghĩa là lúc này hành vi phạm tội của chị Hải trên thực tế đã hoàn toàn kết thúc nhưng hành vi này chưa thỏa mãn đầy đủ các dấu hiệu để cấu thành tội phạm của tội giết người là có hậu quả làm nạn nhân chết. Vì vậy lúc này hành vi của chị Hải sẽ được xác định là hành vi phạm tội giết người thuộc trường hợp phạm tội chưa đạt được quy định tại Điều 15 Bộ luật hình sự 2015.
Trên đây là nội dung bài viết của Tổng Đài Pháp Luật về các vấn đề xoay quanh tội phạm hoàn thành. Hy vọng thông qua bài viết của chúng tôi sẽ cung cấp cho các bạn những thông tin hữu ích để có thể tự điều chỉnh được hành vi của bản thân tránh thực hiện những hành vi vi phạm pháp luật từ đó phải gánh chịu những hậu quả pháp lý bất lợi. Mọi thắc mắc của các bạn liên quan đến vấn đề trên, vui lòng liên hệ trực tiếp với chúng tôi qua số điện thoại 1900.6174 để được tư vấn nhanh chóng và tận tình nhất!
