Theo thống kê của Thanh tra Chính phủ năm 2024, cả nước ghi nhận hơn 118.400 lượt đơn khiếu nại gửi đến các cơ quan hành chính, chủ yếu liên quan đến quyết định xử phạt, kỷ luật công chức, quyền sử dụng đất và vấn đề giáo dục – lao động. Tuy nhiên, chỉ khoảng 18% số người khiếu nại thực hiện đúng quy trình theo Luật Khiếu nại 2011, còn lại thường nhầm lẫn giữa khiếu nại và tố cáo, hoặc gửi sai cấp có thẩm quyền, dẫn đến bị bác đơn, không được giải quyết.
>>> Hãy để các luật sư của chúng tôi đồng hành cùng bạn trong mọi vấn đề pháp luật, mang lại sự an tâm và bảo vệ quyền lợi tối đa!
KHIẾU NẠI LÀ GÌ? KHÁC GÌ VỚI TỐ CÁO?
| Tiêu chí | Khiếu nại | Tố cáo |
| Luật điều chỉnh | Luật khiếu nại 2011 | Luật tố cáo 2018 |
| Khái niệm | Là việc công dân, cơ quan, tổ chức hoặc cán bộ, công chức theo thủ tục do Luật này quy định, đề nghị cơ quan, tổ chức, cá nhân có thẩm quyền xem xét lại quyết định hành chính, hành vi hành chính của cơ quan hành chính nhà nước, của người có thẩm quyền trong cơ quan hành chính nhà nước hoặc quyết định kỷ luật cán bộ, công chức khi có căn cứ cho rằng quyết định hoặc hành vi đó là trái pháp luật, xâm phạm quyền, lợi ích hợp pháp của mình. | Là việc cá nhân theo thủ tục quy định của Luật này báo cho cơ quan, tổ chức, cá nhân có thẩm quyền biết về hành vi vi phạm pháp luật của bất kỳ cơ quan, tổ chức, cá nhân nào gây thiệt hại hoặc đe dọa gây thiệt hại đến lợi ích của Nhà nước, quyền và lợi ích hợp pháp của cơ quan, tổ chức, cá nhân. |
| Chủ thể có quyền | Công dân, cơ quan, tổ chức hoặc cán bộ, công chức thực hiện quyền khiếu nại. | Cá nhân. |
| Đối tượng | Đối tượng bị khiếu nại:
– Quyết định hành chính. – Hành vi hành chính của cơ quan hành chính nhà nước, của người có thẩm quyền trong cơ quan hành chính nhà nước. – Quyết định kỷ luật cán bộ, công chức. |
Đối tượng bị tố cáo:
– Hành vi vi phạm pháp luật trong việc thực hiện nhiệm vụ, công vụ; – Hành vi vi phạm pháp luật về quản lý nhà nước trong các lĩnh vực. |
| Yêu cầu về tính chính xác của thông tin khiếu nại, tố cáo | Không có quy định. | Người tố cáo phải:
– Trình bày trung thực về nội dung tố cáo; cung cấp thông tin, tài liệu liên quan đến nội dung tố cáo mà mình có được. – Chịu trách nhiệm trước pháp luật về nội dung tố cáo. – Nếu tố cáo sai có thể bị truy cứu trách nhiệm hình sự tội vu khống tại Bộ Luật hình sự 2015. |
| Thời hiệu | – Thời hiệu khiếu nại là 90 ngày, kể từ ngày nhận được quyết định hành chính hoặc biết được quyết định hành chính, hành vi hành chính.
– Đối với trường hợp khiếu nại Quyết định kỷ luật cán bộ, công chức: + Khiếu nại lần đầu thì thời hiệu là 15 ngày kể từ ngày nhận quyết định. + Khiếu nại lần hai là 10 ngày, kể từ ngày cán bộ, công chức nhận được quyết định giải quyết khiếu nại lần đầu. + Đối với quyết định kỷ luật buộc thôi việc thì thời hiệu khiếu nại lần hai là 30 ngày, kể từ ngày cán bộ, công chức nhận được quyết định giải quyết khiếu nại lần đầu. |
Không quy định vì nó phụ thuộc vào ý chỉ chủ quan của người tố cáo. |
| Về việc rút đơn khiếu nại, tố cáo | Người khiếu nại có thể rút khiếu nại tại bất cứ thời điểm nào trong quá trình khiếu nại và giải quyết khiếu nại. | Người tố cáo chỉ có quyền rút toàn bộ nội dung tố cáo hoặc một phần nội dung tố cáo trước khi người giải quyết tố cáo ra kết luận nội dung tố cáo. |
| Cơ quan nhà nước đình chỉ việc giải quyết khi người khiếu nại rút đơn
|
Cơ quan Nhà nước vẫn tiếp tục giải quyết vụ việc tố cáo nếu có căn cứ cho rằng hành vi bị tố cáo có dấu hiệu vi phạm pháp luật, hoặc người tố cáo bị uy hiếp, mua chuộc. |
KHIẾU NẠI GIÁO VIÊN, CƠ SỞ GIÁO DỤC: QUY TRÌNH THẾ NÀO?
Dưới đây là quy trình khiếu nại giáo viên hoặc cơ sở giáo dục theo đúng quy định tại Luật Khiếu nại 2011, Luật Giáo dục 2019 và các văn bản hướng dẫn hiện hành. Nội dung này phù hợp với các vụ việc xảy ra trong trường công lập và ngoài công lập.
-
Xác định hành vi có thuộc phạm vi khiếu nại không?
Người học, phụ huynh có thể thực hiện khiếu nại khi cho rằng giáo viên hoặc cơ sở giáo dục đã thực hiện:
- Hành vi xâm phạm quyền, lợi ích hợp pháp của học sinh (ví dụ: xếp loại sai, kỷ luật trái quy định, gây tổn hại tinh thần hoặc thể chất…)
- Ra quyết định hoặc có hành vi hành chính trái quy định của pháp luật về giáo dục
- Thực hiện hành vi thiếu minh bạch, không đúng quy trình trong dạy học, thi cử, đánh giá kết quả học tập
Lưu ý: Khiếu nại KHÁC với tố cáo. Nếu giáo viên vi phạm đạo đức, có dấu hiệu bạo hành học sinh, cần thực hiện tố cáo theo Luật Tố cáo.
-
Trình tự khiếu nại giáo viên, cơ sở giáo dục
Bước 1: Gửi đơn khiếu nại lần đầu đến Hiệu trưởng
- Gửi đơn khiếu nại bằng văn bản hoặc trình bày miệng
- Hiệu trưởng là người có thẩm quyền giải quyết khiếu nại lần đầu
- Thời hạn giải quyết: 30 ngày (kể từ ngày nhận được đơn hợp lệ)
- Kết quả được trả bằng văn bản (Thông báo giải quyết khiếu nại)
Bước 2: Khiếu nại lần hai nếu không đồng ý với kết quả
Nếu không đồng ý với quyết định giải quyết hoặc quá thời hạn mà không được phản hồi:
Gửi đơn khiếu nại lần hai đến:
- Trưởng phòng Giáo dục và Đào tạo (với trường mầm non, tiểu học, THCS)
- Giám đốc Sở Giáo dục và Đào tạo (với THPT hoặc các trung tâm giáo dục thường xuyên)
Thời hạn giải quyết: 30–45 ngày (Kể từ ngày cơ quan nhận đơn hợp lệ)
Bước 3: Khởi kiện hành chính nếu không được giải quyết
Người khiếu nại có quyền khởi kiện tại Tòa án nhân dân cấp huyện/tỉnh nếu:
- Không đồng ý với quyết định giải quyết khiếu nại lần hai
- Không được giải quyết trong thời hạn pháp luật quy định
Theo Luật Tố tụng hành chính, thời hiệu khởi kiện là 1 năm kể từ ngày nhận được kết quả giải quyết khiếu nại lần hai.
Mẫu đơn khiếu nại giáo viên cần có những nội dung gì?
- Thông tin người khiếu nại (phụ huynh hoặc học sinh)
- Thông tin người bị khiếu nại (giáo viên, hiệu trưởng, trường…)
- Mô tả hành vi bị khiếu nại và lý do khiếu nại
- Yêu cầu cụ thể: xin hủy quyết định, xem xét lại điểm số, xin lỗi công khai, xử lý giáo viên…
- Tài liệu, bằng chứng kèm theo (ảnh, ghi âm, nhân chứng…)
KHIẾU NẠI BẰNG MIỆNG CÓ GIÁ TRỊ PHÁP LÝ KHÔNG?
Câu trả lời: Có. Khiếu nại bằng miệng có giá trị pháp lý theo quy định tại Luật Khiếu nại 2011, nhưng chỉ khi được thực hiện đúng trình tự, tại đúng cơ quan có thẩm quyền và được ghi nhận bằng biên bản.
Cơ sở pháp lý:
- Điều 8, Luật Khiếu nại 2011 quy định người khiếu nại có quyền trình bày khiếu nại trực tiếp (bằng miệng) hoặc gửi đơn bằng văn bản.
- Trường hợp trình bày miệng, cơ quan tiếp nhận phải lập biên bản, ghi rõ họ tên, địa chỉ người khiếu nại, nội dung khiếu nại, thời gian tiếp nhận và người ghi nhận.
Khiếu nại miệng được ghi nhận hợp lệ khi nào?
– Phải được trình bày tại trụ sở tiếp công dân của cơ quan có thẩm quyền (ví dụ: UBND xã/phường, Phòng Giáo dục, trường học…)
– Phải có người tiếp nhận và lập biên bản khiếu nại
– Người khiếu nại phải ký tên hoặc điểm chỉ xác nhận nội dung biên bản
Trường hợp không được coi là hợp lệ:
- Chỉ phản ánh qua tin nhắn, cuộc gọi, mạng xã hội, phản ánh miệng không lập biên bản
- Khiếu nại không trình bày trực tiếp tại trụ sở, hoặc không xác minh được người khiếu nại
- Cơ quan tiếp nhận không có người có thẩm quyền lập biên bản → không có giá trị xử lý chính thức
Kết luận từ Luật sư tư vấn Luật Hành chính – Tổng đài Pháp Luật
Khiếu nại là công cụ pháp lý quan trọng để bảo vệ quyền và lợi ích hợp pháp, nhưng nếu không nắm rõ quy trình, cơ quan giải quyết và thời hiệu, người dân rất dễ mất quyền khiếu nại hoặc bị bác đơn. Đặc biệt trong các vấn đề liên quan đến giáo dục, hành chính, kỷ luật công chức – hiểu đúng và làm đúng khiếu nại chính là bước đầu của công lý.
>>> Chỉ một cuộc hẹn với luật sư, mọi vấn đề pháp lý sẽ được giải quyết triệt để, tiết kiệm thời gian và chi phí cho bạn!
