Trong tháng 5/2025, Tổng đài Pháp Luật ghi nhận hơn 1.200 cuộc gọi tư vấn liên quan đến doanh nghiệp đóng bảo hiểm xã hội, cho thấy mức độ quan tâm đặc biệt của cộng đồng doanh nghiệp đến vấn đề tuân thủ nghĩa vụ bảo hiểm xã hội (BHXH).
Theo thống kê của Bảo hiểm xã hội Việt Nam, hơn 24.000 doanh nghiệp bị thanh kiểm tra vì chưa đóng hoặc chậm đóng BHXH chỉ trong năm 2024. Bài viết do Luật sư tư vấn pháp luật lao động – Tổng đài Pháp Luật thực hiện, giúp doanh nghiệp hiểu rõ hơn về mức đóng bảo hiểm xã hội của doanh nghiệp, nghĩa vụ và rủi ro pháp lý liên quan đến BHXH doanh nghiệp.
>>> Đừng để vấn đề pháp lý làm bạn mất thời gian, hao tiền bạc và mệt mỏi thêm nữa! Hãy đặt lịch tư vấn với luật sư ngay hôm nay – Chỉ một khoản phí nhỏ, bạn tiết kiệm công sức và nhận giải pháp chuẩn tốt nhất từ luật sư.
MỨC ĐÓNG BẢO HIỂM XÃ HỘI CỦA DOANH NGHIỆP ĐƯỢC QUY ĐỊNH NHƯ THẾ NÀO?
Từ 01/7/2025, Điều 32 Luật Bảo hiểm xã hội 2024 quy định tỷ lệ đóng BHXH 2025 như sau:
- Tỷ lệ đóng bảo hiểm xã hội bắt buộc bao gồm:
- a) 3% tiền lương làm căn cứ đóng bảo hiểm xã hội vào quỹ ốm đau và thai sản;
- b) 22% tiền lương làm căn cứ đóng bảo hiểm xã hội vào quỹ hưu trí và tử tuất.
- Tỷ lệ đóng bảo hiểm xã hội tự nguyện bằng 22% thu nhập làm căn cứ đóng bảo hiểm xã hội vào quỹ hưu trí và tử tuất.
Như vậy, căn cứ Điều 32, 33, 34 Luật Bảo hiểm xã hội 2024, Điều 4 Nghị định 58/2020/NĐ-CP và Quyết định 595/QĐ-BHXH năm 2017 thì tỷ lệ đóng BHXH năm 2025 của doanh nghiệp và người lao động như sau:
1.1 Với lao động Việt Nam
| Người sử dụng lao động | Người lao động | ||||||||
| BHXH | BHTN | BHYT | BHXH | BHTN | BHYT | ||||
| HT | ÔĐ-TS | TNLĐ-BNN | HT | ÔĐ-TS | TNLĐ-BNN | ||||
| 14% | 3% | 0,5% | 1% | 3% | 8% | – | – | 1% | 1,5% |
| 21,5% | 10,5% | ||||||||
| Tổng cộng 32% | |||||||||
Như vậy, tỷ lệ đóng BHXH bắt buộc 2025 của lao động người Việt Nam là 32%.
Trong đó:
– Doanh nghiệp (người sử dụng lao động) đóng 21,5%: Gồm 14% cho chế độ hưu trí, 3% cho chế độ ốm đau – thai sản, 0,5% chế độ tai nạn lao động – bệnh nghề nghiệp; 1% bảo hiểm thất nghiệp và 3% BHYT.
– Người lao động đóng 10,5%: Gồm 8% vào quỹ hưu trí; 1% bảo hiểm thất nghiệp và 1,5% BHYT.
1.2 Với lao động nước ngoài
| Người sử dụng lao động | Người lao động nước ngoài | ||||||||
| Bảo hiểm xã hội | Bảo hiểm thất nghiệp | Bảo hiểm y tế | Bảo hiểm xã hội | Bảo hiểm thất nghiệp | Bảo hiểm y tế | ||||
| Hưu trí-tử tuất | Ốm đau-thai sản | Tai nạn lao động-bệnh nghề nghiệp | Hưu trí-tử tuất | Ốm đau-thai sản | Tai nạn lao động-bệnh nghề nghiệp | ||||
| 14% | 3% | 0,5% (*) | – | 3% | 8% | – | – | – | 1,5% |
| 20,5% | 9,5% | ||||||||
| Tổng = 30% | |||||||||
Như vậy, tỷ lệ đóng BHXH bắt buộc 2025 của lao động nước ngoài là 30%.
(*) Riêng đối với doanh nghiệp hoạt động trong các ngành nghề có nguy cơ cao về tai nạn lao động, bệnh nghề nghiệp, nếu đủ điều kiện, có văn bản đề nghị và được Bộ Lao động – Thương binh và Xã hội chấp thuận thì được đóng vào quỹ bảo hiểm tai nạn lao động, bệnh nghề nghiệp với mức thấp hơn là 0,3%.
(Căn cứ: Quyết định số 595/QĐ-BHXH, Nghị định 143/2018/NĐ-CP và Nghị định số 58/2020/NĐ-CP).
DOANH NGHIỆP CHẬM ĐÓNG, TRỐN ĐÓNG BHXH CÓ THỂ BỊ XỬ LÝ HÌNH SỰ
BHXH Việt Nam cho biết Luật BHXH 2024 có hiệu lực từ 1-7 tới đây có điểm mới quan trọng khi phân biệt rõ hai hành vi vi phạm phổ biến hiện nay trong lĩnh vực BHXH và chế tài với hành vi chậm đóng và trốn đóng BHXH, BHYT và bảo hiểm thất nghiệp (BHTN).
Theo đó, chậm đóng là hành vi chưa đóng hoặc đóng thiếu tiền BHXH, BHYT, BHTN sau thời điểm quy định, hoặc lập danh sách chưa đầy đủ người thuộc diện phải tham gia trong vòng 60 ngày kể từ khi hết hạn.
Trốn đóng là hành vi không lập hoặc lập không đầy đủ danh sách người lao động tham gia bảo hiểm sau 60 ngày, hoặc không đóng/đóng thiếu số tiền phải đóng sau 60 ngày dù đã bị cơ quan bảo hiểm đôn đốc.
Doanh nghiệp vi phạm sẽ phải nộp đủ tiền, trả lãi chậm 0,03% mỗi ngày, bị xử phạt hành chính và không được xét thi đua, khen thưởng. Với hành vi trốn đóng, ngoài các chế tài trên, đơn vị còn có thể bị truy cứu trách nhiệm hình sự, tùy theo mức độ vi phạm.
Để tăng hiệu lực thực thi, ngành bảo hiểm đang đẩy mạnh thanh tra, truy thu, xử lý dứt điểm các khoản nợ bảo hiểm kéo dài.
Theo đại diện BHXH Việt Nam, việc xác định rõ hành vi vi phạm và chế tài xử lý sẽ giúp nâng cao tính răn đe, bảo vệ quyền lợi của người lao động, đặc biệt là nhóm yếu thế, dễ bị bỏ rơi trong quan hệ lao động không chính thức.
Luật mới cũng hướng đến đảm bảo sự công bằng giữa các đơn vị sử dụng lao động, tránh tình trạng doanh nghiệp tuân thủ lại bị thiệt thòi so với các đơn vị cố tình vi phạm.
Từ năm 2024 đến hết tháng 4-2025, BHXH Việt Nam đã thanh, kiểm tra gần 23.000 đơn vị sử dụng lao động. Qua đó, yêu cầu truy thu tiền đóng bảo hiểm của hơn 17.500 lao động chưa được đóng hoặc đóng thiếu với tổng số tiền trên 130 tỉ đồng. Ngoài ra, hơn 127 tỉ đồng tiền đóng thiếu của gần 39.000 người lao động cũng bị yêu cầu truy thu.
Trước thanh tra, tổng số nợ bảo hiểm lên tới hơn 2.100 tỉ đồng. Sau khi vào cuộc, cơ quan bảo hiểm đã thu hồi được khoảng 1.100 tỉ đồng.
Về chi trả, ngành đã yêu cầu thu hồi hơn 12 tỉ đồng chi sai chế độ từ quỹ BHXH, BHTN, và 172 tỉ đồng từ quỹ BHYT do thanh toán sai quy định trong khám chữa bệnh.
DOANH NGHIỆP NÊN LƯU Ý GÌ ĐỂ ĐÓNG BHXH ĐÚNG QUY ĐỊNH?
-
Xác định chính xác đối tượng bắt buộc tham gia BHXH
Theo Điều 2 Luật BHXH 2014, các đối tượng sau phải tham gia BHXH bắt buộc:
- Người lao động làm việc theo HĐLĐ không xác định thời hạn, xác định thời hạn, hoặc hợp đồng từ 1 tháng trở lên;
- Người quản lý doanh nghiệp có hưởng lương (bao gồm giám đốc, tổng giám đốc);
- Lao động nước ngoài làm việc tại Việt Nam từ 12 tháng trở lên (trừ trường hợp được miễn theo điều ước quốc tế).
Lưu ý: Doanh nghiệp không được “né” BHXH bằng cách ký hợp đồng dịch vụ, hợp đồng cộng tác viên sai bản chất. Nếu bị thanh tra phát hiện, doanh nghiệp vẫn phải truy thu và có thể bị xử phạt.
-
Đóng đúng mức – đúng căn cứ tiền lương
Mức đóng BHXH bắt buộc được tính dựa trên tiền lương tháng làm căn cứ đóng BHXH, gồm:
Mức lương theo HĐLĐ
Các khoản phụ cấp (ăn ca, chức vụ, trách nhiệm, độc hại…)
Các khoản bổ sung xác định được thường xuyên theo tháng
Hiện nay, tổng mức đóng BHXH, BHYT, BHTN của doanh nghiệp là 21,5%, trong đó:
- 17,5% do doanh nghiệp đóng
- 8% do người lao động đóng (khấu trừ từ lương)
Lưu ý: Nhiều doanh nghiệp khai lương cơ bản thấp hơn thực tế để né đóng, nhưng điều này là vi phạm pháp luật, và khi bị thanh tra có thể bị truy thu toàn bộ phần thiếu.
-
Tuân thủ thời hạn đóng và nộp hồ sơ đầy đủ
Theo quy định:
- Doanh nghiệp phải đăng ký tham gia BHXH cho người lao động trong vòng 30 ngày kể từ ngày bắt đầu làm việc;
- Đóng tiền BHXH hàng tháng chậm nhất vào ngày cuối cùng của tháng đó;
- Hồ sơ phải kê khai đúng mẫu, thông tin cá nhân phải trùng khớp CCCD, mã số BHXH, hợp đồng lao động.
Vi phạm thời hạn đóng từ 30 ngày trở lên được coi là nợ BHXH và có thể:
- Bị tính lãi chậm nộp (từ 0,7%/tháng)
- Bị xử phạt hành chính theo Nghị định 12/2022/NĐ-CP
- Bị thanh tra đột xuất và truy cứu trách nhiệm nếu cố tình trốn đóng
-
Thực hiện báo cáo định kỳ và cập nhật hồ sơ kịp thời
Doanh nghiệp cần thực hiện:
- Báo cáo tăng/giảm lao động hằng tháng với cơ quan BHXH;
- Thông báo thay đổi thông tin người lao động, điều chỉnh mức lương kịp thời;
- Cập nhật hồ sơ nếu người lao động thay đổi CMND/CCCD, địa chỉ, tình trạng tham gia BHXH ở nơi khác…
Việc không cập nhật thông tin kịp thời sẽ gây khó khăn khi giải quyết các chế độ: ốm đau, thai sản, nghỉ hưu, tai nạn lao động…
Đóng BHXH đúng quy định không chỉ là nghĩa vụ pháp lý bắt buộc mà còn là cách để doanh nghiệp bảo vệ chính mình trước rủi ro thanh tra, khiếu kiện và tranh chấp với người lao động. Việc chủ động thực hiện đúng – đủ – kịp thời các nghĩa vụ BHXH là dấu hiệu của một doanh nghiệp tuân thủ, có năng lực quản trị minh bạch và lâu dài.
Kết luận từ Luật sư – Tổng đài Pháp Luật
Doanh nghiệp cần xác định rằng đóng BHXH không chỉ là nghĩa vụ pháp lý mà còn là giải pháp bảo vệ quyền lợi và hình ảnh pháp lý của mình trong dài hạn. Các sai phạm liên quan đến BHXH doanh nghiệp không chỉ ảnh hưởng đến người lao động mà còn có thể dẫn đến mất uy tín, thiệt hại tài chính và vướng mắc tố tụng. Hãy để Tổng đài Pháp Luật đồng hành và hỗ trợ doanh nghiệp thiết lập hệ thống BHXH đúng quy định, hạn chế tối đa rủi ro pháp lý.
>>> Vấn đề pháp lý kéo dài khiến bạn mất việc, tốn tiền và kiệt sức? Đặt lịch tư vấn với luật sư giỏi ngay bây giờ! Chỉ một phí nhỏ, bạn được hỗ trợ tận tình, bảo vệ quyền lợi tối đa. Hoàn phí tư vấn khi thuê luật sư trọn gói. Điền form và thanh toán để gặp luật sư!
