Giải quyết tranh chấp đất đai – Tư vấn thủ tục, quy trình và cách giải quyết

Giải quyết tranh chấp đất đai đã trở thành vấn đề phức tạp, ảnh hưởng trực tiếp đến đời sống cả về vật chất lẫn tinh thần của mọi người. Vậy pháp luật quy định về giải quyết tranh chấp đất đai như thế nào? Thủ tục giải quyết tranh chấp đất đai ra sao?

Trong bài viết sau đấy, Tổng Đài pháp luật sẽ chia sẻ rõ hơn về vấn đề này. Nếu bạn còn có những băn khoăn muốn nhận được sự tư vấn từ các luật sư giàu kinh nghiệm. Hãy gọi ngay cho chúng tôi qua hotline 1900.6174 để được hỗ trợ giải đáp.

>>> Quy định pháp luật về giải quyết tranh chấp đất đai? Liên hệ ngay 1900.6174

Tranh chấp đất đai là gì?

Khi mà nhu cầu về sử dụng đất ngày càng tăng cao, thì kéo theo đó, các tranh chấp đất đai cũng dần trở nên phổ biến. Vậy, tranh chấp đất đai là gì?

Quy định tại khoản 24 Điều 3 Luật đất đai 2013 giải thích về khái niệm tranh chấp đất đai. Theo đó, tranh chấp đất đai là tranh chấp về quyền, nghĩa vụ của người sử dụng đất giữa hai hoặc nhiều bên trong quan hệ đất đai. Có thể hiểu, tranh chấp đất đai là các bên đang tranh chấp về việc ai là người có quyền sử dụng thửa đất đang tranh chấp. 

Tranh chấp đất đai thường có các dạng như sau:

– Tranh chấp về quyền sử dụng đất

+ Tranh chấp về ranh giới giữa các thửa đất. Tranh chấp này phát sinh thường là do một bên tự ý thay đổi ranh giới hoặc hai bên không xác định đúng ranh giới dẫn đến tranh chấp xảy ra.

+ Tranh chấp về quyền sử dụng đất, tài sản gắn liền với đất như tranh chấp về thừa kế quyền sử dụng đất, vợ chồng không thoả thuận được với nhau về việc phân chia tài sản chung về quyền sử dụng đất,…

– Tranh chấp về quyền, nghĩa vụ phát sinh trong quá trình sử dụng đất

Thông thường đây là dạng tranh chấp về hợp đồng dân sự giữa các bên như các bên không tuân thủ theo đúng thỏa thuận về chuyển nhượng, cho thuê,…

>>> Xem thêm: Đơn phản tố tranh chấp đất đai nộp ở đâu? Cách viết, quy trình nộp đơn

Quy định về giải quyết tranh chấp đất đai

Khi xảy ra tranh chấp đất đai, theo quy định của Luật đất đai 2013, các bên sẽ phải tiến hành hòa giải tại cơ quan có thẩm quyền. Nếu các bên hòa giải không thành thì mới đủ điều kiện để thực hiện các thủ tục giải quyết tranh chấp tiếp theo như khởi kiện tại Toà án.

Cụ thể quy định về giải quyết tranh chấp đất đai được thực hiện như sau:

Quy định về hòa giải để giải quyết tranh chấp đất đai

Hoà giải được đặt ra để các bên có thể thỏa thuận với nhau về tranh chấp, giúp các bên đỡ tốn kém thời gian thực hiện các thủ tục giải quyết tại cơ quan có thẩm quyền bởi thời gian giải quyết thường khá lâu. Theo quy định tại Điều 202 Luật đất đai 2013, hòa giải tranh chấp đất đai được thực hiện như sau: 

– Tự hòa giải hoặc hòa giải tại cơ sở:

Khoản 1 Điều 202 Luật đất đai 2013, Nhà nước  khuyến khích các bên trong tranh chấp có thể tự thỏa thuận thương lượng, hòa giải với nhau hoặc thông qua hoà giải ở cơ sở. Tuy nhiên, đây không phải là bước bắt buộc các bên thực hiện mà chỉ là khuyến khích để các bên có thể tự thương lượng với nhau, giúp giải quyết vấn đề nhanh chóng hơn.

– Hòa giải ở UBND xã:

Khoản 2 Điều 202 Luật đất đai 2013: “Tranh chấp đất đai mà các bên tranh chấp không hòa giải được thì gửi đơn đến Ủy ban nhân dân cấp xã nơi có đất tranh chấp để hòa giải”. 

Nếu tại khoản 1 việc các bên tự hòa giải được khuyến khích, tức là trên tinh thần tự nguyện thì ở quy định tại khoản 2, việc hòa giải tại Ủy ban nhân dân xã là thủ tục bắt buộc thực hiện. Vì đây là cơ sở để khi các bên không hoà giải được thì sẽ đáp ứng điều kiện bắt buộc để nộp đơn khởi kiện tại Toà án, hồ sơ sẽ được thụ lý. 

Khi thực hiện thủ tục hòa giải tại Ủy ban nhân dân xã, việc hòa giải sẽ được lập thành văn bản kể cả hoà giải thành hoặc không thành. Nếu các bên hòa giải thành thì kết thúc tranh chấp. Trường hợp sự thoả thuận giữa các bên có làm thay đổi về ranh giới, người sử dụng đất thì:

+ Đối với tranh chấp đất đai giữa hộ gia đình, cá nhân, cộng đồng dân cư: Ủy ban nhân dân xã sẽ gửi biên bản đến Phòng Tài nguyên và Môi trường

+ Đối với các trường hợp khác: Ủy ban nhân dân xã sẽ gửi biên bản đến Sở Tài nguyên và Môi trường để giải quyết.

Trường hợp các bên hòa giải không thành thì đây sẽ là cơ sở chứng minh các bên đã thực hiện thủ tục theo đúng quy định về hoà giải tại Ủy ban nhân dân xã. Tuy nhiên do không thể thoả thuận thống nhất được với nhau về phương án giải quyết nên cần khởi kiện đến cơ quan Toà án có thẩm quyền. 

Cũng cần lưu ý rằng: Hòa giải chỉ bắt buộc đối với trường hợp cần xác định chủ thể nào có quyền sử dụng đất. Nếu là tranh chấp về thừa kế hoặc chia tài sản chung về đất đai,… thì việc hòa giải không bắt buộc phải thực hiện.

>>> Tư vấn về giải quyết tranh chấp đất đai. Liên hệ ngay 1900.6174

Quy định về khởi kiện để giải quyết tranh chấp đất đai

Theo quy định tại khoản 1, 2 Điều 203 Luật đất đai 2013, trường hợp các bên hòa giải không thành tại Ủy ban nhân dân xã thì được quyền khởi kiện tại Toà án trong các trường hợp:

+ Đương sự có giấy chứng nhận hoặc một trong các giấy tờ quy định tại Điều 100 Luật đất đai 2013

+ Tranh chấp về tài sản gắn liền với đất như nhà ở, công trình…

+ Đương sự không có giấy chứng nhận hoặc một trong các giấy tờ quy định tại Điều 100 Luật đất đai 2013

Để thực hiện việc khởi kiện tại Toà án về tranh chấp đất đai, trước đó bạn phải tiến hành hòa giải tại Ủy ban nhân dân cấp xã. Đây là điều kiện bắt buộc thực hiện. Nếu chưa hoà giải mà đã nộp đơn khởi kiện đến Toà án thì hồ sơ sẽ không được thụ lý và đương sự cũng sẽ phải quay lại theo đúng thủ tục bắt buộc là hoà giải tại Ủy ban nhân dân xã.

>>> Xem thêm: Thuê luật sư giải quyết tranh chấp đất đai và chi phí thuê là bao nhiêu?

Thẩm quyền giải quyết tranh chấp đất đai

Khi các bên xảy ra tranh chấp đất đai thì việc tìm đến đúng cơ quan có thẩm quyền giải quyết tranh chấp là một bước quan trọng để hạn chế việc tốn kém thời gian cũng như hồ sơ có thể được thụ lý giải quyết một cách nhanh chóng. Theo đó, sau khi các bên đã hoà giải không thành tại Ủy ban nhân dân xã thì thẩm quyền giải quyết tranh chấp được xác định như sau:

Trường hợp đương sự có giấy chứng nhận hoặc có một trong các loại giấy tờ quy định tại Điều 100 Luật đất đai 2013 và tranh chấp về tài sản gắn liền với đất

Thẩm quyền giải quyết sẽ thuộc về Toà án nhân dân.

Trường hợp đương sự không có Giấy chứng nhận hoặc không có một trong các loại giấy tờ quy định tại Điều 100 Luật đất đai 2013

Đương sự được quyền lựa chọn một trong hai hình thức giải quyết tại các cơ quan có thẩm quyền sau: 

– Giải quyết tranh chấp tại Ủy ban nhân dân cấp có thẩm quyền, cụ thể:

+ Tranh chấp giữa cá nhân, hộ gia đình, cộng đồng dân cư: Thẩm quyền giải quyết là Chủ tịch UBND cấp huyện 

+ Tranh chấp khi có một bên là cơ sở tôn giáo, tổ chức, doanh nghiệp có vốn đầu tư nước ngoài, người Việt Nam định cư ở nước ngoài: Thẩm quyền giải quyết là Chủ tịch UBND cấp tỉnh

Trường hợp sau khi đã nộp đơn yêu cầu giải quyết tại Ủy ban nhân dân cấp có thẩm quyền theo nội dung trên nhưng đương sự không đồng ý với quyết định giải quyết thì đương sự vẫn có quyền nộp đơn khởi kiện đến Toà án có thẩm quyền giải quyết.

– Giải quyết tranh chấp tại Tòa án nhân dân theo quy định về pháp luật tố tụng dân sự.

>>> Luật sư tư vấn về giải quyết tranh chấp đất đai. Gọi ngay 1900.6174

Như vậy, bài viết trên đây Tổng Đài pháp luật đã cung cấp cho anh/chị một số nội dung liên quan đến vấn đề “Giải quyết tranh chấp đất đai“. Hi vọng với những thông tin mà chúng tôi cung cấp có thể giúp anh/chị tháo gỡ những vướng mắc của mình. Mọi thắc mắc cần hỗ trợ thêm, anh/chị vui lòng liên hệ số hotline 1900.6174 để được tư vấn nhanh nhất.