Khởi tố bị can là gì? Quy định Luật tố tụng hình sự mới nhất

Khởi tố bị can là gì? Quy định khởi tố bị can trong vụ án hình sự như thế nào? Ai có thẩm quyền khởi tố bị can? Đây là thắc mắc nhận được sự quan tâm rất lớn của nhiều người dân trên thực tế. Trong nội dung bài viết dưới đây của Tổng đài pháp luật, chúng tôi sẽ giúp bạn tìm hiểu những quy định của pháp luật hiện hành liên quan đến vấn đề về khởi tố bị can. Nếu như bạn có bất kỳ thắc mắc hay câu hỏi nào liên quan cần được giải đáp hãy gọi ngay cho chúng tôi qua số hotline 1900.6174 để được hỗ trợ, tư vấn một cách nhanh chóng và chính xác nhất!

Khởi tố bị can là gì?

 

Bị can là cá nhân hoặc một pháp nhân nào đó bị khởi tố về hình sự theo quy định của pháp luật. Khởi tố vụ án hình sự là hoạt động của cơ quan có thẩm quyền tiến hành tố tụng, khi xác định được có sự việc phạm tội xảy ra để tiến hành điều tra và phát hiện tội phạm. Hiện nay, theo quy định của pháp luật thì thẩm quyền khởi tố vụ án hình sự thuộc cơ quan điều tra, cơ quan tiến hành một số hoạt động điều tra, viện kiểm sát và tòa án nhân dân.

Theo đó, có thể hiểu một người chỉ có thể bị cơ quan có thẩm quyền khởi tố với tư cách bị can trong vụ án hình sự khi có đủ căn cứ xác định người đó đã thực hiện hành vi phạm tội. Không ai có thể bị coi là bị can nếu không có quyết định khởi tố bị can của cơ quan có thẩm quyền.

Khởi tố bị can theo quy định hiện hành của pháp luật là thủ tục tố tụng có ý nghĩa quan trọng, theo đó cơ quan có thẩm quyền khởi tố, thường là cơ quan điều tra, sau khi tiến hành một số hoạt động điều tra đã có đủ căn cứ để xác định một người hoặc pháp nhân đã thực hiện hành vi phạm tội và đã khởi tố vụ án hình sự thì sẽ tiến hành thủ tục để khởi tố bị can, khởi tố với người phạm tội. Đây là cơ sở để cơ quan có thẩm quyền tiến hành một số hoạt động điều tra tiếp theo đối với người phạm tội.

Như vậy, khởi tố bị can chính là việc cơ quan có thẩm quyền khởi tố dựa trên các căn cứ, chứng cứ để ra quyết định khởi tố. Từ đó, bắt đầu đưa ra xem xét người phạm tội để xử lý theo quy định pháp luật đối với người hoặc pháp nhân đã thực hiện hành vi mà Bộ luật hình sự quy định và coi là tội phạm.

Nội dung trong quyết định khởi tố bị can

 

 

>>> Tư vấn về quyết định khởi tố bị can theo quy định của pháp luật hiện hành, gọi ngay 1900.6174

 

Trả lời:

Quyết định khởi tố là quyết định của cơ quan có thẩm quyền có giá trị pháp lý được lập nên bởi những người tiến hành tố tụng có thẩm quyền theo những trình tự thủ tục do luật định để chính thức thể hiện nên ý chí của Nhà nước trong việc giải quyết vụ việc có dấu hiệu tội phạm và giải quyết hành vi phạm tội của người phạm tội. Do đó, quyết định khởi tố vụ án hình sự phải thật chặt chẽ, xác đáng.

Căn cứ theo quy định tại khoản 2 Điều 179 Bộ luật Tố tụng Hình sự năm 2015, có quy định đối với quyết định khởi tố bị can gồm các nội dung sau:

– Quy định về thời gian, địa điểm ra quyết định.

– Ghi rõ họ tên, chức vụ người ra quyết định.

– Họ tên, ngày, tháng, năm sinh, quốc tịch, dân tộc, tôn giáo, giới tính, chỗ ở, nghề nghiệp của bị can.

– Căn cứ bị can bị khởi tố về tội gì, theo điều, khoản nào của Bộ luật Hình sự (nếu bị can bị khởi tố về nhiều tội khác nhau thì trong quyết định khởi tố bị can phải được ghi rõ từng tội danh và điều, khoản của Bộ luật Hình sự được áp dụng).

– Thời gian, địa điểm phạm tội và những tình tiết khác của tội phạm.

Quyết định khởi tố bị can chính là cơ sở, căn cứ để cơ quan có thẩm quyền được tiến hành một số các hoạt động tiếp theo nhằm điều tra, làm rõ hơn vụ án đề phục vụ cho các giai đoạn tiếp theo.

Như vậy, đối với thắc mắc về nội dung của quyết định khởi tố đối với bị can có hành vi phạm tội theo quy định gồm các nội dung quan trọng sau:

Thời gian ra quyết định và địa điểm ra quyết định là yếu tố đầu tiên có trong quyết định khởi tố; Họ và tên, chức vụ của người ra quyết định đó; Thông tin về họ tên, ngày, tháng, năm sinh, quốc tịch, dân tộc, tôn giáo, giới tính, chỗ ở, nghề nghiệp của bị can là người bị khởi tố; Căn cứ để khởi tố bị can theo quy định của pháp luật; Thời gian và địa điểm phạm tội cũng như những tình tiết khác có liên quan của tội phạm.

Nếu bạn còn vướng mắc hay gặp khó khăn đang muốn được tư vấn, có thể liên hệ đến số hotline 1900.6174 để được hỗ trợ giải đáp và tư vấn luật hình sự chính xác và nhanh chóng nhất.

Khi nào khởi tố bị can? Ai có thẩm quyền khởi tố?

 

 

>>> Ai có thẩm quyền khởi tố bị can? Luật sư tư vấn 1900.6174

 

Trả lời:

Khởi tố bị can được hiểu là việc cơ quan có thẩm quyền và người có thẩm quyền tiến hành tố tụng khởi tố dựa trên các căn cứ, chứng cứ thực tế để ra quyết định khởi tố. Từ đó, bắt đầu đưa người phạm tội ra ánh sáng, đẻ xem xét người phạm tội và xử lý họ theo đúng quy định pháp luật. Khởi tố bị can là việc quyết định bằng văn bản của Cơ quan điều tra đối với một người khi có đủ căn cứ xác định người đó đã thực hiện hành vi phạm tội.

Theo quy định tại Điều 179 Bộ luật Tố tụng hình sự 2015 đã có quy định về khởi tố bị can. Việc khởi tố bị can sẽ do cơ quan và người có thẩm quyền tiến hành tố tụng đưa ra khi có đủ căn cứ thực tế để xác định một người hoặc pháp nhân đã thực hiện hành vi phạm tội mà Bộ luật hình sự quy định là tội phạm.

Lúc này, cơ quan điều tra sẽ ra quyết định khởi tố đối với bị can là người đã thực hiện hành vi phạm tội, khi hành vi phạm tội này có đầy đủ các yếu tố để cấu thành tội phạm. Thời điểm khởi tố bị can là thời điểm sau khi việc khởi tố vụ án đã chấm dứt và đã có đầy đủ chứng cứ liên quan để buộc tội đối với người phạm tội thì sẽ ra quyết định khởi tố bị can.

Theo quy định tại Khoản 1 Điều 179 khi có đủ căn cứ để xác định một người hoặc pháp nhân đã thực hiện hành vi mà Bộ luật hình sự 2015 quy định là tội phạm thì Cơ quan điều tra có thẩm quyền ra quyết định khởi tố bị can. Bên cạnh đó theo khoản 4 Điều 179 của Bộ luật này cũng quy định Viện kiểm sát khi phát hiện có người đã thực hiện hành vi mà Bộ luật hình sự quy định là tội phạm chưa bị khởi tố thì có thể trực tiếp ra quyết định khởi tố bị can nếu đã yêu cầu nhưng Cơ quan điều tra không thực hiện.

Căn cứ theo điểm c, d Khoản 1, điểm a Khoản 2 và Khoản 3 Điều 36 Bộ luật tố tụng hình sự về nhiệm vụ, quyền hạn và trách nhiệm của Thủ trưởng, Phó Thủ trưởng Cơ quan điều tra. Theo đó, Thủ trưởng, Phó Thủ trưởng cơ quan điều tra có thẩm quyền trong việc ra quyết khởi tố bị can.

Căn cứ theo quy định tại điểm a Khoản 2 và Khoản 3 Điều 41 Bộ luật Tố tụng hình sự 2015 quy định cụ thể về quyền của Viện trưởng Viện Kiểm sát, Phó Viện trưởng viện kiểm sát trong đó, những người tiến hành tố tụng này có quyền ra quyết định khởi tố bị can. Theo đó, Viện trưởng và Phó Viện trưởng viện kiểm sát có thẩm quyền trong việc ra quyết khởi tố bị can.

Như vậy, có thể thấy với thắc mắc của anh về việc khởi tố bị can được thực hiện khi nào và cơ quan nào sẽ thực hiện việc khởi tố. Căn cứ theo quy định tại điều 179 quy định về khởi tố bị can và các quy định tại Điều 36, Điều 41 Bộ luật Tố tụng hình sự 2015, thời điểm khởi tố bị can sẽ cơ quan và người có thẩm quyền tiến hành tố tụng đưa ra khi có đủ căn cứ thực tế để xác định một người hoặc pháp nhân đã thực hiện hành vi phạm tội mà Bộ luật hình sự quy định là tội phạm.

Do đó, thời điểm khởi tố bị can là thời điểm sau khi việc khởi tố vụ án đã chấm dứt và đã có đầy đủ chứng cứ liên quan. Còn đối với thẩm quyền khởi tố bị can theo quy định của pháp luật thì thuộc về thẩm quyền của Thủ trưởng, Phó thủ trưởng Cơ quan điều tra và có thể là Viện trưởng, Phó viện trưởng Viện kiểm sát.

Nếu bạn còn vướng mắc hay gặp khó khăn đang muốn được tư vấn, có thể liên hệ đến số hotline 1900.6174 để được Luật sư tư vấn hình sự hỗ trợ giải đáp chính xác và nhanh chóng nhất.

>>> Xem thêm: Tội cố ý gây thương tích bị pháp luật xử lý như thế nào?

Quy định về khởi tố bị can trong vụ án hình sự

Thủ Tục Khởi Tố Bị Can

 

 

>>> Tư vấn về thủ tục khởi tố bị can theo quy định của pháp luật hiện hành, gọi ngay 1900.6174

 

Trả lời:

Căn cứ dựa trên quy định tại Điều 179 Bộ luật tố tụng hình sự 2015, trình tự khởi tố bị can được thực hiện như sau:

Bước 1: Ra quyết định khởi tố bị can

Khi xác định đã có đủ căn cứ để khẳng định một người hoặc một pháp nhân đã thực hiện hành vi phạm tội mà Bộ luật hình sự quy định là tội phạm thì Cơ quan điều tra ra quyết định khởi tố bị can.

Quyết định khởi tố bị can ghi rõ thời gian, địa điểm ra quyết định; họ tên, chức vụ người ra quyết định; họ tên, ngày, tháng, năm sinh, quốc tịch, dân tộc, tôn giáo, giới tính, chỗ ở, nghề nghiệp của bị can; bị can bị khởi tố về tội gì, theo điều, khoản nào của Bộ luật hình sự; thời gian, địa điểm phạm tội và những tình tiết khác của tội phạm.

Bước 2: Gửi quyết định khởi tố bị can cho Viện Kiểm Sát

Trong vòng 24 giờ kể từ thời điểm ra quyết định khởi tố bị can, Cơ quan điều tra có trách nhiệm phải gửi quyết định khởi tố và tài liệu liên quan đến việc khởi tố bị can cho Viện kiểm sát cùng cấp để xét phê chuẩn.

Bước 3: Xem xét quyết định khởi tố bị can

Trong vòng 03 ngày tính từ ngày nhận được quyết định khởi tố bị can, Viện kiểm sát phải ra một trong hai quyết định là quyết định phê chuẩn hoặc quyết định hủy bỏ quyết định khởi tố bị can hoặc yêu cầu bổ sung chứng cứ, tài liệu làm căn cứ để quyết định việc phê chuẩn và gửi ngay cho Cơ quan điều tra.

Nếu trường hợp Viện kiểm sát yêu cầu bổ sung chứng cứ, tài liệu thì trong 03 ngày từ ngày nhận được chứng cứ, tài liệu bổ sung, thì Viện kiểm sát phải ra quyết định phê chuẩn hoặc quyết định hủy bỏ quyết định khởi tố bị can.

Trường hợp phát hiện hành vi phạm tội chưa bị khởi tố thì cơ quan này yêu cầu Cơ quan điều tra ra quyết định khởi tố bị can hoặc trực tiếp ra quyết định khởi tố bị can nếu đã yêu cầu nhưng Cơ quan điều tra không thực hiện. Trong vòng 24 giờ kể từ khi ra quyết định khởi tố bị can, Viện kiểm sát phải gửi cho Cơ quan điều tra để tiến hành điều tra.

Bước 4: Phê chuẩn quyết định khởi tố bị can

Sau khi nhận được quyết định phê chuẩn quyết định khởi tố bị can hoặc quyết định khởi tố bị can của Viện kiểm sát, Cơ quan điều tra phải giao ngay quyết định khởi tố bị can, quyết định phê chuẩn quyết định khởi tố bị can và giải thích quyền, nghĩa vụ cho bị can.

Bước 5: Xử lý quyết định phê chuẩn quyết định khởi tố bị can

Sau khi đã nhận được quyết định phê chuẩn đối với quyết định khởi tố bị can, Cơ quan điều tra phải chụp ảnh, lập danh bản, chỉ bản của người bị khởi tố và căn cứ vào đó để đưa vào hồ sơ vụ án.

Trên đây là phần trả lời chi tiết của chúng tôi về thủ khởi tố bị can. Nếu bạn còn thắc mắc nào khác hoặc đang cần được hỗ trợ pháp lý về vụ việc trên, hãy gọi ngay đến đường dây nóng 1900.6174 của Tổng đài pháp luật để được Luật sư tranh tụng tư vấn hiệu quả và nhanh chóng nhất.

>>> Xem thêm: Tội gây rối trật tự công cộng năm 2022 bị xử phạt thế nào?

Thay đổi hoặc bổ sung quyết định khởi tố bị can

 

 

>>> Khi nào có thể thay đổi hoặc bổ sung quyết định khởi tố bị can? Luật sư tư vấn miễn phí 1900.6174

 

Trả lời:

Thay đổi quyết định khởi tố bị can là trường hợp việc xác định tội danh trong quyết định khởi tố bị can chưa đúng cho nên cần phải vận dụng khoản khác, điều khác, tội danh khác hoặc có những sai sót khác trong quyết định khởi tố bị can cần phải sửa chữa, bổ sung như quyết định khởi tố ghi không đúng họ, tên, tuổi, nhân thân của bị can.

Bổ sung quyết định khởi tố bị can là trường hợp quá trình điều tra đã xác định bị can có thêm hành vi phạm tội mới hoặc trước đây bị can đã thực hiện các tội phạm khác. Cơ quan điều tra, Viện kiểm sát ra quyết định thay đổi hoặc bổ sung quyết định khởi tố bị can, nếu có căn cứ xác định hành vi phạm tội của bị can không phạm vào tội đã bị khởi tố hoặc còn hành vi phạm tội khác.

Cơ quan điều tra phải gửi quyết định thay đổi hoặc bổ sung quyết định khởi tố bị can và tài liệu liên quan đến việc thay đổi hoặc bổ sung đó cho Viện kiểm sát cùng cấp để xét phê chuẩn trong thời hạn 24 giờ, kể từ khi ra quyết định này.

Viện kiểm sát phải ra quyết định phê chuẩn hoặc quyết định hủy bỏ quyết định thay đổi hoặc bổ sung quyết định khởi tố bị can và gửi ngay cho cơ quan điều tra trong thời hạn 3 ngày, kể từ ngày nhận được quyết định này. Trường hợp Viện kiểm sát yêu cầu bổ sung chứng cứ, tài liệu thì trong thời hạn 03 ngày kể từ ngày nhận được chứng cứ, tài liệu bổ sung, Viện kiểm sát ra quyết định phê chuẩn hoặc hủy bỏ quyết định thay đổi hoặc bổ sung quyết định khởi tố bị can.

Việc khởi tố bị can là hoạt động tố tụng có ảnh hưởng trực tiếp đến uy tín, danh dự, các quyền cơ bản của con người, pháp nhân cho nên cơ quan điều tra phải giao ngay quyết định thay đổi hoặc bổ sung quyết định khởi tố bị can cho bị can và giải thích các quyền, nghĩa vụ cho họ biết theo quy định.

Sau khi nhận được quyết định phê chuẩn hoặc quyết định hủy bỏ quyết định thay đổi hoặc bổ sung quyết định khởi tố bị can, quyết định thay đổi hoặc bổ sung quyết định khởi tố bị can của Viện kiểm sát, Cơ quan điều tra phải giao ngay quyết định này cho người đã bị khởi tố.

Như vậy, việc thay đổi quyết định khởi tố bị can được tiến hành khi có căn cứ xác định hành vi của bị can không phạm vào tội đã bị khởi tố; còn việc bổ sung quyết định khởi tố bị can được tiến hành khi có căn cứ xác định còn hành vi phạm tội khác nhưng chưa bị khởi tố. Thẩm quyền quyết định thay đổi hoặc bổ sung quyết định khởi tố bị can thuộc về Cơ quan điều tra và Viện kiểm sát.

Nếu bạn còn câu hỏi nào khác có thể gọi trực tiếp đến hotline 1900.6174 của Tổng đài pháp luật để được đội ngũ Luật sư tư vấn chính xác và nhanh chóng nhất.

>>> Xem thêm: Khởi tố theo yêu cầu người bị hại – Luật hình sự mới 2022

Phân biệt khởi tố bị can và khởi tố vụ án hình sự

 

Khởi tố vụ án và khởi tố bị can là các bước quan trọng nhất khi cơ quan có thẩm quyền tuyên bố những nhận định ban đầu việc có hay không hành vi phạm tội, không thể thiếu trong quá trình giải quyết một vụ án hình sự.

Khởi tố hình sự là giai đoạn, quá trình đầu tiên trong quá trình giải quyết một vụ án hình sự, đánh dấu sự bắt đầu bằng quyết định khởi tố vụ án hình sự và kết thúc bằng quyết định đình chỉ điều tra hoặc bằng bản kết luận điều tra và đề nghị truy tố.

Khởi tố một vụ án hình sự có thể được thực hiện dựa theo thẩm quyền của Cơ quan điều tra, Cơ quan được giao nhiệm vụ tiến hành một số hoạt động điều tra, Viện kiểm sát, hay Hội đồng xét xử của Tòa án nhân dân.

 

Khởi tố vụ án hình sự	Khởi tố bị can
Khởi tố vụ án hình sự là một bước trong quá trình giải quyết, làm rõ một vụ án hình sự nói chung và trong giai đoạn khởi tố nói riêng. Khi đã xác định được căn cứ cho rằng hành vi đó có dấu hiệu của tội phạm, lúc này cơ quan có thẩm quyền sẽ phải tiến hành khởi tố vụ án hình sự theo quy trình nhất định và thủ tục được quy định tại Bộ luật Tố tụng Hình sự 2015	Khởi tố bị can, cùng với khởi tố vụ án hình sự, khởi tố bị can là thủ tục không thể thiếu trong quá trình giải quyết vụ án hình sự. Khi xác định có dấu hiệu phạm tội của cá nhân hoặc pháp nhân, cơ quan có thẩm quyền tiến hành việc khởi tố bị can để tiến hành điều tra, truy tố và xét xử theo đúng quy định của pháp luật
Về đối tượng khởi tố vụ án hình sự là bất kỳ hành vi nào đó có dấu hiệu phạm tội	Đối tượng của khởi tố bị can là người hoặc pháp nhân có hành vi phạm tội gây nguy hiểm cho cộng đồng, xã hội
Căn cứ quan trọng để phân biệt Việc xác định dấu hiệu phạm tội trong quá trình khởi tố vụ án hình sự dựa trên những căn cứ: Tố giác của cá nhân; Tin báo của cơ quan, tổ chức, cá nhân; Tin báo trên phương tiện thông tin đại chúng; Kiến nghị khởi tố của cơ quan nhà nước; Cơ quan có thẩm quyền tiến hành tố tụng trực tiếp phát hiện dấu hiệu tội phạm.	Trong khi đó, để thực hiện khởi tố bị can, cơ quan có thẩm quyền dựa trên các căn cứ trên thực tế về hành vi nguy hiểm cho xã hội mà theo quy định tại Bộ luật Hình sự hiện hành là tội phạm.
Khi xác định có dấu hiệu tội phạm do cá nhân, pháp nhân thực hiện thì cơ quan có thẩm quyền ra quyết định khởi tố vụ án hình sự theo quy định (Khoản 1 Điều 432; Điều 143).	Sau khi thực hiện khởi tố vụ án và có đủ căn cứ để xác định một người hoặc pháp nhân đã thực hiện hành vi mà Bộ luật hình sự 2015 quy định là tội phạm thì Cơ quan điều tra ra quyết định khởi tố bị can (Khoản 1 Điều 179).

 

Sau khi thực hiện khởi tố vụ án và có đủ căn cứ để xác định một người hoặc pháp nhân đã thực hiện hành vi mà Bộ luật hình sự 2015 quy định là tội phạm thì Cơ quan điều tra ra quyết định khởi tố bị can (Khoản 1 Điều 179).

Trên đây là nội dung tư vấn của Tổng đài pháp luật tư vấn đối với vấn đề mà anh đang thắc mắc về khởi tố bị can là gì, cũng như các vấn đề liên quan. Mong rằng những thông tin trên sẽ thực sự mang lại hữu ích cho bạn. Nếu bạn đang có thắc mắc, nhu cầu được hỗ trợ pháp lý về vấn đề này, bạn đừng ngần ngại liên hệ số điện thoại 1900.6174 để được tư vấn, giải đáp sớm nhất với đội ngũ luật sư của chúng tôi.