Phạm tội nhiều lần là gì? Phân biệt với các tình tiết khác

Phạm tội nhiều lần là một trong những tình tiết thuộc chế định đa tội phạm. Theo quy định của pháp luật hình sự, đây được coi là tình tiết tăng nặng trách nhiệm hình sự. Trong thực tế xét xử, những vụ án hình sự đối tượng phạm tội nhiều lần thường chiếm tỉ lệ rất lớn. Vậy phạm tội nhiều lần là gì? Những điểm mới của khái niệm này trong bộ luật hình sự hiện hành? Tất cả những thắc mắc trên sẽ được giải đáp trong bài viết dưới đây. Mọi thắc mắc liên quan đến các vấn đề pháp lý, hãy gọi ngay đến Tổng Đài Pháp Luật qua đường dây nóng 1900.6174  để được luật sư tư vấn trực tiếp!

>> Tư vấn quy định về Phạm tội nhiều lần, Gọi ngay 1900.6174 

Phạm tội nhiều lần là gì?

Phạm tội nhiều lần tức là thực hiện tội phạm mà trước đó chủ thể đã phạm tội đó ít nhất một lần và chưa bị cơ quan nhà nước xét xử. Nếu khái niệm phạm tội nhiều lần trong quy định của Bộ Luật hình sự 1999 khiến cho người áp dụng pháp luật thắc mắc rằng phạm tội bao nhiêu lần mới được coi là phạm tội nhiều lần, đến Bộ Luật hình sự 2015, sửa đổi bổ sung năm 2017 với thuật ngữ phạm tội 02 lần trở lên đã thể hiện một cách rõ ràng, dễ hiểu hơn.

Nói cách khác, đây là trường hợp mà chủ thể phạm tội đã phạm ít nhất 02 lần cấu thành tội phạm về cùng một tội danh và cả hai lần phạm tội đều chưa bị đưa ra xét xử. Các lần phạm tội đó có thể là cùng một đối tượng hoặc khác đối tượng, có thể thuộc cùng một khung hình phạt hoặc thuộc những khung hình phạt khác nhau.

Trong quy định của Bộ luật hình sự 2015, phạm tội nhiều lần được coi là một trong các tình tiết tăng nặng trách nhiệm hình sự, quy định tại phần chung của Bộ luật Hình sự 2015; một tình tiết để định khung tăng nặng được quy định tạị một số điều luật cụ thể trong phần các tội phạm của Bộ luật hình sự.

Tổng Đài Pháp Luật là đơn vị chuyên cung cấp các dịch vụ tư vấn pháp lý như: tư vấn luật hình sự, tư vấn luật dân sự, tư vấn luật hôn nhân gia đình,… Với đội ngũ luật sư am hiểu những quy định của pháp luật và nhiều năm kinh nghiệm giải quyết các vấn đề pháp lý, chúng tôi đã tư vấn và hỗ trợ thành công nhiều vấn đề pháp lý. Mọi vướng mắc liên quan đến các vấn đề pháp lý, hãy gọi ngay đến hotline 1900.6174  để được luật sư tư vấn miễn phí!

Phạm tội nhiều lần có những đặc điểm gì?

>> Tư vấn quy định về phạm tội nhiều lần, Gọi ngay 1900.6174 

– Người phạm tội thực hiện từ hai lần hành vi nguy hiểm cho xã hội quy định trong Bộ luật Hình sự 2015. Trong đó, hành vi gây nguy hiểm cho xã hội là hành vi đe dọa xâm phạm hoặc xâm phạm đến những quan hệ xã hội được bảo vệ bởi pháp luật hình sự.

– Hành vi nguy hiểm cho xã hội trong mỗi lần thực hiện phải có đầy đủ các dấu hiệu của một cấu thành tội phạm độc lập. Các dấu hiệu của một cấu thành tội phạm bao gồm bốn yếu tố sau: khách thể, chủ thể, mặt khách quan và mặt chủ quan. Đây là đặc điểm quan trọng để xác định người phạm tội đã thực hiện từ hai lần hành vi nguy hiểm cho xã hội bị luật hình sự cấm hay không. Theo đó, nếu hành vi phạm tội đó không có đầy đủ các dấu hiệu của một cấu thành tội phạm độc lập thì không thể xác định đó là tình tiết phạm tội nhiều lần.

– Tội phạm đó phải được quy định trong Bộ luật Hình sự 2015. Cụ thể, tội phạm do một điều hoặc một khoản của điều tương ứng trong phần các tội phạm được Bộ luật Hình sự 2015 quy định. Đây là một trong những đặc trưng của tình tiết phạm tội nhiều lần và được dùng để phân biệt với tình tiết phạm nhiều tội. Người phạm tội thực hiện từ hai lần hành vi gây nguy hiểm cho xã hội bị pháp luật hình sự cấm, mỗi lần tội phạm thực hiện hành vi có đầy đủ các dấu hiệu để cấu thành tội phạm độc lập và tội phạm đó phải cùng một điều hoặc cùng một khoản tương ứng được quy định trong Bộ luật hình sự.

– Tội phạm này phải còn thời hiệu truy cứu trách nhiệm hình sự và người phạm tội phải bị đưa ra xét xử cùng một lần. Thời hiệu truy cứu trách nhiệm hình sự được quy định cụ thể tại Điều 27 Bộ luật hình sự năm 2015, sửa đổi bổ sung năm 2017 như sau:

+ 05 năm đối với tội phạm ít nghiêm trọng;

+ 10 năm đối với tội phạm nghiêm trọng;

+ 15 năm đối với tội phạm rất nghiêm trọng;

+ 20 năm đối với tội phạm đặc biệt nghiêm trọng.

Trong trường hợp hết thời hiệu truy cứu trách nhiệm hình sự thì người phạm tội sẽ không bị truy cứu trách nhiệm hình sự nữa. Do đó, hành vi nguy hiểm cho xã hội không bị tính là một lần phạm tội. Đặc điểm “người phạm tội phải bị đưa ra xét xử cùng một lần” có nghĩa là các hành vi phạm tội trước đó buộc phải chưa bị đưa ra xét xử lần nào. Đây là một dấu hiệu để phân biệt giữa tình tiết phạm tội nhiều lần và tình tiết tái phạm, tái phạm nguy hiểm.

Tóm lại, bốn đặc điểm trên là điều kiện cần và đủ để có thể đánh giá thế nào là phạm tội nhiều lần. Nếu thiếu một trong bốn đặc điểm hay còn gọi là dấu hiệu nói trên thì khó có thể coi hành vi đó là tình tiết phạm tội nhiều lần.

Điểm mới của khái niệm phạm tội nhiều lần trong Bộ luật hình sự hiện hành

Bộ luật hình sự năm 2015, sửa đổi bổ sung 2017 không quy định tình tiết phạm tội nhiều lần như trong Bộ luật hình sự 1999 mà có quy định phạm tội 02 lần trở lên và được xác định là một trong các tình tiết tăng nặng trách nhiệm hình sự được quy định tại điểm g khoản 1 Điều 52 Bộ luật Hình sự 2015 (trong trường hợp không là dấu hiệu định tội hoặc định khung hình phạt quy định tại khoản 2 Điều 52 Bộ luật Hình sự 2015), tình tiết định khung tăng nặng tại 80 điều luật cụ thể ở phần các tội phạm.

Qua so sánh, đối chiếu, có thể nhận thấy phần lớn các điều luật của Bộ luật hình sự 1999 có quy định phạm tội nhiều lần là tình tiết định khung tăng nặng vẫn được giữ nguyên trong Bộ luật Hình sự năm 2015, sửa đổi bổ sung 2017. Tuy nhiên, thuật ngữ “phạm tội nhiều lần” đã được thay thế bằng thuật ngữ “phạm tội 02 lần trở lên” và có ghi rõ ràng số lần phạm tội để độc giả có thể dễ dàng hiểu và áp vào quy định của pháp luật.

Việc quy định rõ ràng, cụ thể ngay số lần mà người phạm tội đã thực hiện tội phạm trong điều luật có thể nói là sự kế thừa hết sức tiến bộ của Bộ luật Hình sự năm 2015, sửa đổi bổ sung 2017. Quy định này đảm bảo việc nhận thức và áp dụng pháp luật được thống nhất, khắc phục được tồn tại có nhiều cách hiểu dẫn đến nhiều cách áp dụng với thuật ngữ phạm tội nhiều lần trước đây.

Phân biệt phạm tội nhiều lần với các tình tiết khác thuộc chế định đa tội phạm

>> Phạm tội nhiều lần hay phạm nhiều tội? Luật sư giải đáp 1900.6174 

Trả lời:

Chào Vân Anh! Cảm ơn bạn đã tin tưởng và gửi thắc mắc của mình đến cho chúng tôi! Dựa theo những thông tin mà bạn cung cấp, chúng tôi xin được đưa ra phản hồi như sau:

Từ những đặc điểm của phạm tội nhiều lần, có thể thấy việc hiểu về tình tiết phạm tội nhiều lần tương đối phức tạp. Mặt khác, để có thể hiểu đúng về tình tiết phạm tội nhiều lần chúng ta cần phải biết cách phân biệt nó với các tình tiết khác thuộc chế định đa tội phạm như: phạm nhiều tội; phạm tội liên tục; phạm tội có tính chất chuyên nghiệp; và tái phạm, tái phạm nguy hiểm. Đây là những tình tiết có nhiều dấu hiệu giống nhau, nếu không phân biệt được sẽ dẫn đến hệ quả là hiểu sai và áp dụng sai.

Trước hết, để xác định được tội danh của Lê Quang H cần phân biệt sự khác nhau giữa phạm nhiều tội và phạm tội nhiều lần, vì đây là hai chế định rất gần nhau:

– Phạm tội nhiều lần có nghĩa là phạm tội từ hai lần trở lên mà những tội ấy đều được quy định tại cùng một điều (hoặc tại cùng một khoản của điều tương ứng trong Phần riêng của Bộ luật Hình sự 2015, đồng thời đối với những tội ấy vẫn còn thời hiệu truy cứu trách nhiệm hình sự và người phạm tội vẫn chưa bị đưa ra xét xử.

– Trong khi đó, phạm nhiều tội là phạm tội từ hai lần trở lên hoặc khi hành vi của người phạm tội có dấu hiệu của từ hai tội trở lên mà những tội ấy đã được quy định tại các điều khác nhau (hoặc tại các khoản khác nhau của cùng một điều nếu đối tượng của tội phạm khác nhau) trong Phần riêng của Bộ luật Hình sự 2015, đồng thời với những tội ấy vẫn còn thời hiệu truy cứu trách nhiệm hình sự và người phạm tội chưa bị xét xử về bất kì tội nào trong số những tội ấy.

Quay trở lại trường hợp chị đã trình bày, có thể kết luận rằng Lê Quang H đã phạm tội nhiều lần cùng một tội danh, có nghĩa là H đã thực hiện hai lần trở lên các tội phạm cùng tội danh, tức là thực hiện tội mới cùng tội danh cũ đã thực hiện trước đó. Cụ thể là H đã phạm tội trộm cắp tài sản nhiều lần.

Trên đây là nội dung câu trả lời của chúng tôi đối với thắc mắc của chị. Mọi thắc mắc liên quan đến phạm tội nhiều lần, hãy gọi ngay đến đường dây nóng 1900.6174 để nhận được sự tư vấn nhanh chóng từ luật sư!

Phạm tội nhiều lần và phạm nhiều tội

Trước tiên, cũng như tình tiết phạm tội nhiều lần, tình tiết phạm nhiều tội chưa nhận được sự điều chỉnh chính thức bằng một quy phạm riêng biệt nào trong pháp luật hình sự Việt Nam. Thuật ngữ “phạm nhiều tội” chỉ được đề cập đến trong tên gọi của một điều luật “Quyết định hình phạt trong trường hợp phạm nhiều tội”.

Vì vậy, để phân biệt hai tình tiết này chúng ta cần phải dựa vào các khái niệm, đặc điểm của nó dưới góc độ khoa học luật hình sự.

Phạm tội nhiều lần có nghĩa là phạm tội từ hai lần trở lên mà những tội ấy đều được quy định tại cùng một điều (hoặc tại cùng một khoản của điều tương ứng trong Phần riêng của Bộ luật Hình sự. Đồng thời đối với những tội ấy vẫn còn thời hiệu truy cứu trách nhiệm hình sự và người phạm tội vẫn chưa bị đưa ra xét xử.

Trong khi đó, phạm nhiều tội là phạm tội từ hai lần trở lên hoặc khi hành vi của người phạm tội có dấu hiệu của từ hai tội trở lên mà những tội ấy đã được quy định tại các điều khác nhau (hoặc tại các khoản khác nhau của cùng một điều nếu đối tượng của tội phạm khác nhau) trong Phần riêng của Bộ luật Hình sự, đồng thời với những tội ấy vẫn còn thời hiệu truy cứu trách nhiệm hình sự và người phạm tội chưa bị xét xử về bất kì tội nào trong số những tội ấy.

Từ hai khái niệm trên, có thể thấy cách duy nhất để phân biệt hai tình tiết phạm tội này là: số lần phạm tội từ hai lần trở lên nhưng với tình tiết phạm tội nhiều lần thì những tội ấy được quy định tại cùng một điều (hoặc cùng một khoản của điều tương ứng) trong Phần riêng của Bộ luật Hình sự; còn với tình tiết phạm nhiều tội thì những tội ấy được quy định tại các điều khác nhau (hoặc tại các khoản khác nhau của cùng một điều nếu các đối tượng của tội phạm khác nhau) trong Phần riêng Bộ luật Hình sự.

Phạm tội nhiều lần và phạm tội liên tục

>> Tư vấn về các trường hợp phạm tội liên tục theo quy định của pháp luật hiện hành, gọi ngay 1900.6174 

Hai tình tiết phạm tội nhiều lần và phạm tội liên tục nếu xét về mặt thuật ngữ “nhiều lần” và thuật ngữ “liên tục”, ta thấy chúng có nét tương đồng nhưng thực ra về bản chất là rất khác nhau. Có thể hiểu như sau: phạm tội liên tục là khi tội phạm được hình thành từ một loạt hành vi nguy hiểm cho xã hội giống nhau, các hành vi đó giống nhau về mục đích, được thực hiện với một ý định phạm tội thống nhất, cùng xâm hại đến một khách thể, và những hành vi đó gộp lại thì mới đủ chứng cứ cấu thành một tội phạm độc lập.

Như vậy, phạm tội liên tục cũng hình thành từ nhiều hành vi nguy hiểm cho xã hội bị pháp luật hình sự cấm, nhưng khác với phạm tội nhiều lần là một loạt hành vi nguy hiểm của phạm tội liên tục mới cấu thành một tội vì mỗi hành vi đó chưa đủ các dấu hiệu của một cấu thành tội phạm độc lập. Còn với tình tiết phạm tội nhiều lần, hành vi nguy hiểm cho xã hội trong mỗi lần thực hiện bao giờ cũng có đầy đủ các chứng cứ của một cấu thành tội phạm độc lập.

Mặt khác, nếu xét về hậu quả cũng như thiệt hại cho xã hội do hành vi gây ra thì phạm tội nhiều lần gây ra thiệt hại lớn hơn rất nhiều so với phạm tội liên tục. Về mức độ trách nhiệm hình sự, phạm tội nhiều lần là tình tiết tăng nặng trách nhiệm hình sự, trong khi đó phạm tội liên tục để chỉ tội danh đó do một loạt hành vi cấu thành nên nó chỉ có chức năng là tình tiết định tội.

Phạm tội nhiều lần và phạm tội có tính chất chuyên nghiệp

>> Trường hợp nào phạm tội có tính chất chuyên nghiệp? Gọi ngay 1900.6174 

Dưới góc độ khoa học luật hình sự, phạm tội có tính chất chuyên nghiệp có thể hiểu là phạm tội nhiều lần, có tính liên tục và nhằm mục đích vụ lợi hoặc làm giàu bất chính mà hoạt động phạm tội đã trở thành hệ thống và tạo nên nguồn thu nhập cơ bản hoặc nguồn sống chủ yếu cho người phạm tội.

– Tình tiết “phạm tội có tính chất chuyên nghiệp” chỉ được áp dụng khi có đầy đủ các dấu hiệu sau đây:

+ Cố ý phạm tội từ năm lần trở lên về cùng một tội phạm không phân biệt đã bị truy cứu trách nhiệm hình sự hay chưa bị truy cứu trách nhiệm hình sự, nếu chưa hết thời hiệu truy cứu trách nhiệm hình sự hoặc chưa được xóa án tích;

+ Người phạm tội đều lấy các lần phạm tội làm nghề sinh sống và lấy kết quả của việc phạm tội làm nguồn sống chính.

– Khi áp dụng tình tiết “phạm tội có tính chất chuyên nghiệp”, cần phải phân biệt:

+ Đối với trường hợp phạm tội từ năm lần trở lên mà trong đó có lần phạm tội đã bị kết án, chưa được xóa án tích thì tùy từng trường hợp cụ thể mà người phạm tội có thể bị áp dụng cả ba tình tiết là “phạm tội nhiều lần”, “tái phạm” hoặc “tái phạm nguy hiểm” và “phạm tội có tính chất chuyên nghiệp”.

+ Đối với tội phạm mà trong điều luật có quy định tình tiết “phạm tội có tính chất chuyên nghiệp” là tình tiết định khung hình phạt thì không được áp dụng tình tiết tăng nặng tương ứng quy định tại Điều 52 Bộ luật Hình sự 2015. Trong trường hợp điều luật không có quy định tình tiết này là tình tiết định khung hình phạt thì phải áp dụng là tình tiết tăng nặng tương ứng quy định tại Điều 52 của Bộ luật Hình sự 2015.

Như vậy, “phạm tội có tính chất chuyên nghiệp” sẽ nguy hiểm và mang cấp độ cao hơn so với tình tiết “phạm tội nhiều lần”. Phạm tội nhiều lần tức là người phạm tội thực hiện từ hai lần hành vi nguy hiểm cho xã hội bị pháp luật hình sự cấm. Còn đối với phạm tội có tính chất chuyên nghiệp, các hành vi phạm tội có tính chất liên tục, nghĩa là người phạm tội liên tiếp thực hiện loại tội phạm cùng nhóm trong một khoảng thời gian nhất định và tối thiểu là năm lần. Đồng thời, các hành vi phạm tội đã trở thành hoạt động phạm tội có hệ thống và tạo nên nguồn thu nhập cơ bản hoặc nguồn sống chủ yếu cho người phạm tội.

Mặt khác, nếu ở tình tiết phạm tội nhiều lần, các lần người phạm tội thực hiện hành vi phạm tội chưa bị xét xử lần nào thì ở tình tiết phạm tội có tính chất chuyên nghiệp người phạm tội có thể bị đưa ra xét xử trong các lần khác nhau. Bởi vì có thể ngay sau khi được xoá án tích, người phạm tội lại tiếp tục thực hiện một loạt tội phạm cùng nhóm.

Điểm khác nhau cuối cùng là phạm tội có tính chất chuyên nghiệp không phân biệt đã bị truy cứu trách nhiệm hình sự hay chưa bị truy cứu trách nhiệm hình sự. Còn ở phạm tội nhiều lần thì các lần phạm tội buộc phải chưa bị đưa ra truy cứu trách nhiệm hình sự.

Phạm tội nhiều lần và tái phạm, tái phạm nguy hiểm

>> Luật sư tư vấn về các trường hợp tái phạm, tái phạm nguy hiểm, Gọi ngay 1900.6174 

Khác với tình tiết phạm tội nhiều lần, tái phạm được quy định bằng một chế định độc lập tại Điều 53 Bộ luật Hình sự năm 2015, sửa đổi bổ sung 2017.

Theo đó, tái phạm, tái phạm nguy hiểm được quy định như sau:

“Tái phạm là trường hợp đã bị kết án, chưa được xóa án tích mà lại thực hiện hành vi phạm tội do cố ý hoặc thực hiện hành vi phạm tội về tội phạm rất nghiêm trọng, tội phạm đặc biệt nghiêm trọng do vô ý” .

Tái phạm nguy hiểm bao gồm các trường hợp sau:

– Đã bị kết án về tội phạm rất nghiêm trọng, tội phạm đặc biệt nghiêm trọng do lỗi cố ý, chưa được xóa án tích mà lại thực hiện hành vi phạm tội về tội phạm rất nghiêm trọng, tội phạm đặc biệt nghiêm trọng do lỗi cố ý;

– Đã tái phạm, chưa được xóa án tích mà lại tiếp tục cố ý thực hiện hành vi phạm tội.

Tương tự tình tiết phạm tội nhiều lần, tái phạm cũng là thực hiện từ hai lần trở lên hành vi nguy hiểm cho xã hội bị pháp luật hình sự cấm. Tuy nhiên, tái phạm, tái phạm nguy hiểm là trường hợp người phạm tội đã bị kết án và chưa được xóa án tích; còn đối với phạm tội nhiều lần thì người phạm tội thực hiện hành vi phạm tội nhiều lần nhưng bị đưa ra xét xử lần nào nên chưa bị kết án và chưa có án tích.

Ở tình tiết tái phạm, tái phạm nguy hiểm, tội phạm cũ và tội phạm mới không cần thiết phải cùng là một tội được quy định trong cùng một điều luật. Còn ở tình tiết phạm tội nhiều lần thì bắt buộc tất cả các hành vi phạm tội đó đều phải được quy định tại một điều luật cụ thể trong phần riêng của Bộ luật Hình sự.
Theo Bộ luật Hình sự 2015 quy định, tình tiết tái phạm và tái phạm nguy hiểm có những dấu hiệu đặc trưng đó là: dấu hiệu về hình thức lỗi và tính chất nghiêm trọng của hành vi phạm tội, còn tình tiết phạm tội nhiều lần không có dấu hiệu này.

Bài viết trên cung cấp những quy định của pháp luật và những vấn đề trong thực tế liên quan đến phạm tội nhiều lần. Hy vọng bài viết trên cung cấp cho bạn những thông tin hữu ích nhất. Mọi thắc mắc liên quan đến các vấn đề pháp lý, hãy gọi ngay đến Tổng Đài Pháp Luật qua đường dây nóng 1900.6174 để nhận được sự tư vấn nhanh chóng từ luật sư!